فواید اصلی پروبیوتیک | آیا پروبیوتیک برای لاغری موثره؟
پروبیوتیک چیست؟
پروبیوتیک ها نوعی از باکتری های مفید هستند که از طریق برخی از مواد غذایی می توانند به بدن ما راه پیدا کرده و در روده جای می گیرند. همه باکتری ها ناسالم و بیماری زا نیستند و بخشی از آن ها دارای اثرات مثبت هستند. در حقیقت باکتری هایی که روی پوست، داخل دهان و روده ما زندگی می کنند دارای یک تعادل بین باکتری های مفید و مضرند و هرچه این تعادل به سمت باکتری های مفید پیش برود سلامت و قدرت سیستم ایمنی بدن ما افزایش پیدا خواهد کرد.
مفهوم مصرف میکروب های خوب از اوایل دهه 1900 میلادی مورد بحث قرار گرفت. به همین دلیل کلمه پروبیوتیک نسبتاً جدید است و به معنی "برای زندگی" است. پروبیوتیک ها به بازگرداندن تعادل طبیعی باکتری ها در سیستم گوارشی خصوصاً در زمان بیماری کمک کننده هستند؛ به همین دلیل، افزودن پروبیوتیک ها به رژیم غذایی اثرات مفید زیادی برای سلامتی دارد. ماست و کلم ترش یکی از بهترین منابع پروبیوتیک هستند. اگر هنوز به پاسخ این سوال که پروبیوتیک چیست نرسیده اید، پس در ادامه همراه باشید تا بیشتر با این باکتری های شگفت انگیز آشنا شوید.
فواید پروبیوتیک
پروبیوتیک ها پدیده ای نوظهور نیستند و از زمان های گذشته در غذاهای مختلف وجود داشته اند، هرچند که در آن زمان نام خاصی برای آن ها انتخاب نشده بود. امروزه این باکتری های مفید به طور رسمی به عنوان پروبیوتیک شناخته می شوند. پژوهشگران در زمینه تغذیه و صنایع غذایی به بررسی ارزش غذایی و کاربردهای این ماده با ارزش در محصولات گوناگون پرداخته اند. پروبیوتیک ها دارای فواید قابل توجهی برای بخش های مختلف بدن هستند و می توانند در موارد زیر تأثیرگذار باشند:
- تامین سلامت سیستم گوارش
- کمک به هضم
- کاهش افسردگی و بهبود خلق و خو
- بهبود سلامت قلب
- تقویت سیستم ایمنی
- کاهش چاقی
- بهبود سلامت پوست
- درمان اسهال
- کاهش عفونت های واژن
- جلوگیری از بیماری های خود ایمنی
- رفع عفونت ادراری
انواع پروبیوتیک ها کدامند؟
رایج ترین انواع پروبیوتیک ها گونه هایی از دو جنس بیفیدوباکتر و لاکتوباسیلوس هستند. این دو نوع با اثرات مفید متعددی همراه اند و به طور معمول در مواد غذایی قابل استفاده هستند.
بیفیدوباکترها
از این باکتری ها معمولاً در غذاها و مکمل ها استفاده می شود و به نظر می رسد برای تقویت سیستم ایمنی، جلوگیری از رشد باکتری های مضر در روده و کمک به تجزیه لاکتوز برای بهره مندی بدن از مواد مغذی موثر باشند.
لاکتوباسیلوس
این باکتری ها می توانند نوعی آنزیم به نام لاکتاز تولید کنند. آنزیم لاکتاز باعث تجزیه لاکتوز یا قند شیر شده و اسید لاکتیک تولید می کند. اسید لاکتیک خود باعث کنترل جمعیت باکتری های بد شده و به عنوان سوخت برای ماهیچه های بدن عمل می کند. همچنین جذب مواد معدنی را در بدن افزایش می دهد.
علاوه بر لبنیات، انواع دیگری از پروبیوتیک ها نیز وجود دارند که در محصولات تخمیری یافت می شوند.
مکمل های پروبیوتیک
مکمل پروبیوتیک حاوی باکتری های فعالی هستند که برای درمان برخی از بیماری ها و یا مشکلات گوارشی قابل مصرف هستند.
مکمل پروبیوتیک می تواند به تسکین برخی شرایط مانند موارد زیر کمک کند:
- اسهال
- بیماری روده تحریک پذیر یا IBS
- بیماری التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو
- فعالیت ضد ویروسی برای بهبود پاسخ ایمنی، ریوی و ضد التهابی
البته ممکن است در روزهای ابتدایی مصرف مکمل دچار عوارض گوارشی مانند مشکل در هضم، نفخ و ناراحتی خفیف شکمی شوید اما به مرور عوارض کمتر خواهد شد. توجه کنید که قبل از مصرف هر مکمل جدید حتما با پزشک مشورت کنید.
میوه های حاوی پروبیوتیک
میوه های پروبیوتیک دار انواعی از میوه ها هستند که به دلیل دارا بودن ترکیبات خاص دارای اثرات مفید گوارشی اند. در حقیقت این نوع میوه ها، تغذیه ای برای پروبیوتیک ها یا همان باکتری های مفید ما تلقی می شوند و خود دارای باکتری نیستند. به این مواد غذایی که باعث فعال شدن پروبیوتیک ها می شوند، پره بیوتیک گفته می شود. سیب و موز میوه های پره بیوتیک هستند و به همین دلیل برای درمان اسهال نیز از موز و پوره سیب استفاده می شود.
مطب پیشنهادی برای مطالعه: 5 خواص جینسینگ
نشانه های کمبود پروبیوتیک در بدن
برخی از عوامل می توانند تعادل باکتری های مفید و مضر را در بدن بر هم زده و باعث کاهش یا کمبود پروبیوتیک در بدن ما شوند.
اولین علامت کمبود پروبیوتیک، در سیستم گوارشی ما مشخص می شود و یکی از عوامل اصلی مصرف غذاهای ناسالم است. زیرا همانطور که گفتیم پروبیوتیک ها در مواد غذایی تخمیری و برخی از لبنیات وجود دارند.
سایر عوامل ایجاد کننده کمبود پروبیوتیک عبارتند از:
- مصرف بالای آنتی بیوتیک ها و داروهای مختلف
- مصرف سیگار و الکل
- آلودگی های محیطی
- استرس
- التهاب مزمن
- انتخاب های غذایی نادرست
علائم کمبود پروبیوتیک می تواند خود را به شکل عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی نشان داده و بیشتر بر روی سیستم ایمنی اثر گذار باشد.
کمبود می تواند به اشکال زیر خود را نشان دهد:
- خونریزی لثه و پوسیدگی دندان
- التهابات پوستی یا آکنه
- نفخ و تغییر در روتین دفع مدفوع
- ادرار دردناک، ترشحات تناسلی یا خارش
آیا پروبیوتیک برای لاغری موثره؟
بله، یکی از اثرات مهم پروبیوتیک ها اثر آن ها در سرعت لاغری است. امروزه محققان به نتایج مثبتی در ارتباط با تاثیر پروبیوتیک در ممانعت از اضافه وزن و حفظ تناسب اندام رسیده اند. اثرات ضدالتهاب پروبیوتیک برای لاغری می تواند به جلوگیری از چاقی کمک کند. پروبیوتیک ها از طریق تولید ترکیبات مفید باعث کنترل اشتها و مصرف انرژی می شوند. حتی ممکن است جذب چربی را از رژیم غذایی مهار کرده و دفع آن را با مدفوع افزایش دهند. باکتری های خانواده لاکتوباسیلوس باعث می شوند تا بدن شما کالری کمتری جذب کند. روش های دیگر پروبیوتیک برای کاهش چاقی عبارت است از:
- ترشح هورمون های تنظیم کننده اشتها
- کاهش ذخیره چربی
- کاهش التهاب سیستمیک
- کاهش مقاومت به انسولین
مطلب پیشنهادی برای مطالعه: دتاکس واتر لاغری
غذاهای حاوی پروبیوتیک کدامند؟
1.ماست
ماست یکی از در دسترس ترین و بهترین منابع پروبیوتیک است. زمانی که از ماست های طبیعی که با باکتری های مفید مانند باکتری های اسید لاکتیک و بیفیدوباکتری ها تهیه شود فواید آن بسیار زیاد خواهد بود. یکی از فواید ماست این است که حتی برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند هم مناسب است چون باکتری ها مقداری از لاکتوز را به اسید لاکتیک تبدیل کرده و به ماست طعم ترش نیز می دهد.
با این حال، همه ماست ها حاوی پروبیوتیک های زنده نیستند و در طول فرآوری به دلیل شرایط نگهداری یا آماده سازی ممکن است باکتری های زنده آن را از بین برود.
2.کفیر
کفیر نوعی نوشیدنی تخمیر شده حاصل از شیر است و منبع پروبیوتیک غنی تری نسبت به ماست است. به دلیل فرآیند تخمیر و وجود باکتری های مفید خواص ویژه ای دارد. برای تولید این نوشیدنی، دانه های کفیر به شیر گاو یا بز اضافه می شود و مدتی نگهداری می شود تا فرآیند تخمیر طی شود. در این فرآیند نوشیدنی طعم ترش پیدا می کند و گازدار می شود. کفیر نیز گزینه خوبی برای افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز است.
3.کلم ترش یا ساورکرات
کلم ترش نوعی ترشی سنتی بوده که حاوی کلم ریز خرد شده است و توسط باکتری ها تخمیر می شود. ساورکرات طعم ترش و شور دارد و به عنوان کنار غذایی مورد استفاده است. علاوه بر خواص پروبیوتیکی، سرشار از فیبر و ویتامین های C، K، آنتی اکسیدان های لوتئین و زآگزانتین است که برای سلامت سیستم ایمنی و چشم ها مهم هستند.
4.کامبوچا
کامبوچا نوعی نوشیدنی تخمیر شده حاصل از چای سیاه یا سبز است که ریشه در فرهنگ آسیایی دارد. این نوشیدنی تخمیر شده چای می تواند خطر ابتلا به سرطان، دیابت و سایر بیماری ها را کاهش دهد.
5.خیارشور سرکه ای
خیارشور به دلیل فرآیند تخمیری که در سرکه می گذراند باعث رشد باکتری های اسید لاکتیک می شود و به همین دلیل منبع خوبی از باکتری های پروبیوتیک سالم است.
6.برخی از انواع پنیر
البته اکثر پنیرها روند تخمیر شدن را طی می کنند اما این به این معنی نیست که همه آنها حاوی پروبیوتیک هستند. به همین دلیل باید به برچسب روی پنیرها دقت کنید که آیا حاوی پروبیوتیک هستند یا خیر؟ پنیرهای نرم مانند چدار، موزارلا یا گودا و پنیر کوتیج حاوی پروبیتیک بیشتری نسبت به سایر انواع پنیرها هستند.
مطلب پیشنهادی برای مطالعه: خواص دانه چیا برای لاغری
عوارض مصرف پروبیوتیک ها
درست است که باکتری های پروبیوتیک فواید و اثرات مثبتی بر سلامت ما دارند اما به یاد داشته باشید که همه افراد به پروبیوتیک پاسخ یکسان نمی دهند. از آنجایی که این باکتری ها موجودات زنده و فعال هستند، ممکن است در برخی از افراد یا بیماری ها با اثرات منفی همراه شوند.
مواردی که نیاز به احتیاط در مصرف پروبیوتیک دارند عبارتند از:
ایجاد آلرژی: باکتری ها ممکن است واکنش آلرژیک ایجاد کنند.
ناراحتی گوارشی: این احتمال وجود دارد که به خصوص در روزهای اول مصرف پروبیوتیک به ویژه به صورت مکمل دچار ناراحتی معده به صورت گاز معده شوید. این علائم معمولاً بعد از چند روز مصرف و با عادت کردن بدن از بین می روند اما اگر متوقف نشد بهتر است مصرف آن را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید.
بیماری های سیستم ایمنی: اگرچه پروبیوتیک به حفظ و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند اما این مسئله برای افرادی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند ممکن است قابل تعمیم نباشد. در این موارد احتمال دارد پروبیوتیک باعث ایجاد عفونت های جدی شود. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، آن هایی که به تازگی تحت عمل جراحی بوده اند و افرادی که به شدت بیمار هستند بهتر است تا زمان بهبودی کامل از پروبیوتیک استفاده نکنند.
همانطور که متوجه شدید اکثر مواد غذایی حاوی پروبیوتیک در واقع غذاهای تخمیر شده هستند که این فرآیند تخمیر توسط باکتری های مفید پروبیوتیکی انجام می شود. استفاده منظم از این نوع مواد غذایی با سلامت دستگاه گوارش و سیستم ایمنی همراه است. اگر نمی توانید از این غذاهای پروبیوتیکی استفاده کنید، ابتدا مصرف مواد غذایی پره بیوتیک را افزایش دهید و سپس از مکمل های پروبیوتیک استفاده کنید.
