راه های درمان پرخوری چیست؟

آیا پرخوری یک اختلال است؟

پرخوری به معنای مصرف مقادیر زیادی غذا در مدت کوتاه است که فرد نمی­تواند آن را متوقف کند. پرخوری در حالت عادی و به شکل گاه به گاه می­تواند یک رفتار طبیعی تلقی شود. زمانی­که پرخوری روزانه تبدیل به یک رفتار همیشگی و اجباری برای فرد شود و فرد احساس کند که تحت کنترل غذا خوردن قرار گرفته است در این صورت به آن، اختلال پرخوری (BED) گفته می­شود و جزء اختلالات رفتاری دسته بندی می­شود.

اختلال پرخوری وضعیتی است که فرد هر روز با آن دست و پنجه نرم کرده و احساس می­کند که تحت کنترل غذا خوردن قرار گرفته است. این مسئله باعث می­شود آرامش ذهنی، عاطفی و جسمی فرد دچار اختلال شود.

اگر فکر می کنید اختلال پرخوری دارید، مهم است بدانید شما تنها نیستید و افراد زیادی در سراسر دنیا به آن مبتلا هستند و این اختلالی قابل درمان است. صحبت و مشاوره با متخصص تغذیه به شما کمک خواهد کرد تا این مشکل را حل کنید.

پیشنهاد برای شما: رژیم غذایی بیماری ها

عوارض اختلال پرخوری چیست؟

در اختلال پرخوری به دلیل اینکه فرد بیش از حد معمول و بیش­تر از نیاز واقعی بدن در حال دریافت غذا است، به تبع ریسک ابتلا به چاقی و بیماری­های مرتبط با چاقی افزایش می­یابد. مطالعات جدید نشان می­دهند که اختلال پرخوری به طور مستقل می­تواند ابتلا به سندروم متابولیک را افزایش دهد.

در صورتی­که پرخوری درمان نشود، پیشرفت آن باعث ایجاد عوارضی مانند آسم، دیابت نوع 2، بیماری قلبی، کلسترول و فشار خون بالا از طریق اضافه وزن و چاقی می­شود.

همچنین اختلال پرخوری با افزایش بیماری­های روانپزشکی (مانند اختلال خلق و خو، اضطراب و کمبود توجه/بیش فعالی) و کیفیت پایین زندگی نیز مرتبط است.

عوارض پرخوری برای مغز

پرخوری از طریق ابتلا فرد به اضافه وزن و چاقی، بر عملکرد و سلامت مغز تاثیر گذار است. در یک مطالعه جامع که چندین مقاله علمی را مورد بررسی قرار داده بود مشخص شد که افراد مبتلا به اختلال پرخوری در ارزیابی توانایی مغزی، عملکرد مغزی ضعیف‌تری داشتند. در این مطالعه مشخص شد که افراد دچار اختلال پرخوری در انجام وظایفی که نیاز به توجه و تمرکز، برنامه ریزی کردن و وظایف مرتبط با حافظه دارند ضعیف­تر عمل کردند.

عوارض پرخوری برای معده

اختلال غذا خوردن مانند اختلال پرخوری منجر به شرایط بالینی قابل توجهی می­شود که در بعضی مواقع کشنده است. این امر می­تواند منجر به اتساع (کشیدگی) شدید معده شود که منجر به از بین رفتن بخشی از بافت معده (نکروز ایسکمیک) و پارگی معده شود. سایر علائم مرتبط با معده در پرخوری شامل: رفلاکس (برگشت اسید معده)، نفخ، سوزش سردل، حالت تهوع و دل درد است.

در یک مورد پزشکی، به دنبال پرخوری در وعده شام که با درد و اتساع شکم همراه بود در تشخیص بالینی مشخص شد که معده بیمار دچار نکروز و سوراخ در بدنه معده شده است. از سویی دیگر به دلیل سوزش سر دل بعد از پرخوری، اغلب بیماران از داروهای آنتی اسید استفاده می­کنند که از عوارض این داروها میتوان به مشکلات گوارشی و گرفتگی شکم اشاره کرد.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: خواص سیاه دانه برای لاغری

در افراد سالم با خوردن غذا به اندازه کافی، معده پیام سیری به مغز می­فرستد و این امر باعث می­شود تا فرد از خوردن دست بکشد. اما در افرادی که دچار پرخوری هستند انتقال این پیام­ها دچار اختلال شده و فرد همچنان به خوردن ادامه می­دهد. از آنجایی­که پیام سیری 20 دقیقه دیرتر به مغز می­رسد در افرادی که در هر وعده پرخوری می­کنند، 20 دقیقه بعد از اتمام وعده به دلیل حجم بالای غذا احساس ناراحتی معده دارند.

پرخوری با ایجاد نفخ بر دیافراگم (عضله ای که قفسه سینه را از محوطه شکم جدا می‌کند) فشار وارد می­کند که این عمل منجر به تنگی نفس ­می­شود. این در صورتی اتفاق می ­افتد که فشار ناشی از پرخوری در شکم به اندازه­ای باشد که حرکت دیافراگم را محدود کند.

عوارض پرخوری برای قلب

مکانیسم اثر پرخوری بر سیستم قلبی-عروقی می­تواند از طریق ایجاد سندروم متابولیک باشد. سندروم متابولیک با مجموعه­ای از عوامل خطر مرتبط برای بیماری­های قلبی عروقی از جمله چاقی شکمی، تغییر سطح فاکتورهای چربی خون (دیس لیپیدمی)، فشار خون بالا و متابولیسم غیرطبیعی گلوکز همراه است. پس فرد با پرخوری و ابتلا به زیر مجموعه­های سندروم متابولیک مانند چاقی و افزایش فشار خون، مستعد ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی خواهد بود.

عوارض پرخوری و یبوست

یکی از دلایل یبوست در پرخوری به دلیل مصرف داروهای آنتی اسید برای کاهش مشکلات معده است. دلایل دیگر ابتلا به یبوست در پرخوری می­تواند به دلیل مصرف ناکافی آب، عدم مصرف سبزیجات کافی و نداشتن یک برنامه غذایی متنوع باشد.

مصرف فیبر کافی به شکل میوه، سبزیجات تازه و غلات کامل و سبوس دار به سلامت دستگاه گوارش و حرکت منظم مدفوع در روده­ها کمک می­کند. در کنار مصرف فیبر نوشیدن آب ضروری است تا از دفع مدفوع سخت جلوگیری کند. همچنین در صورت پرخوری و عدم فعالیت بدنی، یبوست تشدید می­شود.

پرخوری چه علائمی دارد؟

پرخوری به شکل اختلال پرخوری BED (Binge eating disorder) و یا پرخوری عصبی بولیمیا (Bulimia) دارای علائمی است که در ادامه آن­ها را شرح خواهیم داد.

اختلال پرخوری (BED)

اختلال پرخوری اغلب شامل خوردن مقادیر زیادی غذا به سرعت، مخفیانه و تا زمانی که فرد به طور ناراحت کننده­ای احساس سیری کند، ادامه دارد. احساس ناراحتی، مانند شرم، انزجار یا گناه ممکن است هنگام فکر کردن در مورد رفتار پرخوری رخ دهد. با این حال، افراد مبتلا به اختلال پرخوری محدودیت کالری ندارند یا از رفتارهای پاکسازی، مانند استفراغ یا ورزش بیش از حد، پس از یک دوره پرخوری استفاده نمی­کنند.

پرخوری عصبی بولیمیا

پرخوری عصبی نوع شدیدتری از اختلال پرخوری است. افراد مبتلا به پرخوری عصبی مانند اختلال خوردن BED اغلب در مدت زمان کوتاه مقدار زیادی غذا می­خورند (بسیار بیش­تر از حداکثر مقدار نرمال). تفاوت پرخوری عصبی با BED این است که در پرخوری عصبی بعد از غذا خوردن، افراد برای جبران غذای مصرف شده و برای تسکین ناراحتی گوارشی سعی می­کنند تا با برخی رفتارهای جبرانی نامناسب، معده و روده خود را پاکسازی ­کنند. رفتارهای رایج پاکسازی عبارتند از: استفراغ عمدی، روزه داری، استفاده از ملین­ها (اسهال­زا)، استفاده از دیورتیک­ها (ادرارآور) و ورزش بیش از حد.

انجام پاکسازی باعث ایجاد گلو ملتهب و دردناک، غدد بزاقی متورم، فرسودگی مینای دندان، پوسیدگی دندان، رفلاکس، تحریک روده، کم آب شدن بدن می­شود. در موارد شدید، پرخوری عصبی می‌تواند باعث عدم تعادل سطح الکترولیت‌ها مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم شود. این مسئله می­تواند باعث سکته مغزی یا حمله قلبی گردد.

علت پرخوری عصبی چیست؟

علت ایجاد پرخوری عصبی هنوز نا شناخته است. با این حال، برخی از عوامل خاص مانند: ژنتیک، سابقه خانوادگی، اتفاقات آسیب­زا در گذشته، تأثیرات اجتماعی یا فرهنگی می­توانند بر ایجاد آن تأثیر بگذارند. نتایج یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که پرخوری عصبی می­تواند با کمبود سروتونین که یک میانجی مهم در مغز است و به تنظیم خلق و خو، اشتها و خواب در مغز کمک می­کند، مرتبط باشد.

در اختلال پرخوری نوع BED افراد مبتلا اغلب از خودشان تصویر بدنی بسیار منفی در ذهن دارند. نارضایتی از شکل بدن، پیروی از رژیم­های غذایی سخت و نامتناسب، آسیب­های عاطفی و پرخوری باعث ایجاد این نوع اختلال می­شود. استرس، احساسات منفی مربوط به وزن بدن یا شکل بدن، در دسترس بودن غذا یا بی حوصلگی نیز محرک ایجاد اختلال پرخوری BED هستند.

در برخی افراد نیز خوردن احساسی به عنوان تمایل به خوردن در پاسخ به احساسات منفی تعریف می­شود. یعنی زمانی که فرد در معرض پیشایندهای احساسی مانند احساس اضطراب یا بی حوصلگی قرار بگیرد. مطالعات قبلی ثابت کرده­اند که خوردن احساسی بیش­تر با شاخص توده بدنی بالاتر (BMI)، افزایش وزن بیشتر و افزایش نوسانات وزن مرتبط است.

راه های جلوگیری از پرخوری چیست؟

1. بسیاری از افراد با طیف­های مختلف پرخوری مواجه هستند اما خوشبختانه راه­های زیادی برای جلوگیری و مقابله با پرخوری وجود دارد. چند راه ساده را در ادامه شرح خواهیم داد.
2. هنگام غذاخوردن، تنها توجه­تان به غذا باشد و سعی کنید هنگام غذا خوردن از گوشی موبایل، تلویزیون و کامپیوتر دور باشید. عدم توجه به غذا و کار کردن هنگام غذا خوردن باعث پرخوری می­شود.
3. غذاهایی که شما را تحریک به پرخوری می­کند را بشناسید و حتی الامکان از مصرف آن­ها خودداری کنید. به عنوان مثال برخی تنقلات مانند چیپس و پفک را تا حد ممکن کمتر خریداری کنید و یا در جایی دور از چشم قرار داده تا کمتر یادآور مصرف شود.
4. به جای مصرف خوراکی و تنقلات از ظرف بسته بندی شده اصلی، سعی کنید تا مقداری از آن را در یک ظرف کوچک ریخته و سپس میل کنید.
5. مصرف غذاهای غنی از فیبر مثل حبوبات، میوه و سبزی علاوه بر کمک به سلامت گوارش، حس سیری طولانی­تر ایجاد کرده و از پرخوری جلوگیری می­کند.

درمان پرخوری

برنامه درمانی پرخوری به علل و شدت اختلال خوردن و همچنین اهداف فردی بستگی دارد. درمان ممکن است رفتارهای پرخوری، اضافه وزن، تصویر بدن، مشکلات سلامت روان یا ترکیبی از همه موارد را هدف قرار دهد.

1. درمان اختلال پرخوری با روان درمانی

درمان شناختی رفتاری (CBT) برای اختلال پرخوری بر تجزیه و تحلیل روابط بین افکار منفی، احساسات و رفتارهای مرتبط با غذا خوردن، شکل بدن و وزن تمرکز دارد. هنگامی که علل احساسات و الگوهای منفی شناسایی شد، می توان استراتژی­هایی برای کمک به افراد ایجاد کرد.

روان درمانی بین فردی (IPT) مبتنی بر این ایده است که پرخوری مکانیزمی برای مقابله با مشکلات شخصی حل نشده مانند غم و اندوه، تعارض در روابط، تغییرات قابل توجه زندگی یا مشکلات اجتماعی است. هدف، شناسایی مشکل خاص مرتبط با رفتار منفی خوردن، تصدیق آن و سپس ایجاد تغییرات سازنده در طی 12 تا 16 هفته است. جلسات ممکن است در قالب گروه یا به صورت تک به تک با یک درمانگر باشد و گاهی اوقات ممکن است با CBT ترکیب شود.

رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) پرخوری را واکنشی عاطفی به تجربیات منفی می­داند که فرد راه دیگری برای مقابله با آن ندارد. به افراد می­آموزد که واکنش­های عاطفی خود را کنترل کنند تا بتوانند با موقعیت­های منفی در زندگی روزمره بدون پرخوری کنار بیایند. چهار حوزه کلیدی درمان در DBT عبارتند از: ذهن آگاهی، تحمل پریشانی، تنظیم هیجان و اثربخشی بین فردی.

2. درمان پرخوری با دارو

لیسدگزامفتامین، تنها دارو درمانی مورد تایید FDA برای اختلال پرخوری است. این دارو در بدن به دکستروآمفتامین تبدیل می­شود و باعث انتقال معکوس دوپامین و نورآدرنالین به شکاف سیناپسی می­شود و از طریق مکانیسم هایی این امر منجر به کاهش اشتها می­گردد.

علاوه بر لیسدگزامفتامین، داروهای دیگری نیز اغلب برای اختلال پرخوری تجویز می­شود. توپیرامات، در کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده دوسوکور-کنترل‌شده با دارونما اثرگذار بوده است و معمولاً برای پرخوری به شکل غیر اختصاصی تجویز می‌شود چون این دارو غالبا برای درمان صرع استفاده می­شود.

3. درمان اختلال پرخوری با رژیم غذایی

رژیم­های غذایی بسیار محدود یا رژیم­هایی که مصرف برخی از وعده­ها را حذف می­کنند، ممکن است باعث تحریک بیش­تر دوره‌های پرخوری شوند. برای مثال، مطالعه‌ای در سال 2010 که بر روی 496 دختر نوجوان انجام شد، نشان داد که فستینگ با خطر بیشتر شروع پرخوری ارتباط دارد.

به طور مشابه، مطالعه‌­ی دیگری در سال 2005 روی 103 شرکت‌کننده زن نشان داد، پرهیز از برخی غذاها باعث افزایش تمایل و افزایش خطر پرخوری می‌شود. این مطالعه نشان داد که محرومیت، باعث ولع و پرخوری می‌شود، اما در درجه اول در افرادی که به اجبار محدود شده­اند.

در نتیجه در افراد مبتلا به اختلالات پرخوری به‌جای پیروی از رژیم‌های غذایی که برخی از گروه‌های غذایی را حذف کرده یا کاهش قابل توجه در کالری دریافتی دارند، بایستی بر سالم­خوری و تاکید بر مصرف گروه­های غذایی متنوع تمرکز کرد.

غذاهای کامل (یعنی مواد غذایی که چیزی از آن کاسته یا چیزی به طور صنعتی به آن افزوده نشده) و فرآوری نشده مانند میوه­ها، سبزیجات و غلات باید در اولویت قرار بگیرند و به جای حذف کامل آن­ها از رژیم غذایی، مصرف خوراکی­ها و تنقلات ناسالم کنترل شود. نوشیدن آب کافی در طول روز می­تواند راهی موثر برای مهار هوس و جلوگیری از پرخوری باشد.

رابطه افسردگی و پرخوری چیست؟

با توجه به بررسی های انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، افراد چاق که دارای اختلالات پرخوری هستند معمولاً با نوعی بیماری سلامت روان از جمله اضطراب یا افسردگی دست و پنجه نرم می کنند.

افسردگی و پرخوری رابطه­ی دوطرفه دارند. اگر پرخوری منجر به افزایش وزن و ناتوانی در کنترل پرخوری شود، می­تواند باعث افسردگی شود و از سوی دیگر خود افسردگی نیز ممکن است به عنوان یک مکانیسم مقابله­ای باعث پرخوری گردد.

درمان سریع پرخوری چیست؟

• قدم زدن یا ورزش با شدت متوسط ​​می­تواند به کاهش نفخ و تنظیم قند خون بعد از پرخوری کمک کند
• دریافت آب کافی باعث می­شود که سیستم گوارش برای هضم بار اضافی بهتر عمل کند
• دمنوش‌های گیاهی مانند نعناع، ​​بابونه و زنجبیل می‌توانند به هضم غذا و کاهش نفخ کمک نماید
• مصرف یک آنتی اسید ممکن است به تسکین سوزش سر دل یا سوء هاضمه کمک کند