برای وزن گیری جنین در بارداری چیکار کنیم؟
افزایش وزن جنین یکی از مهم ترین مسئله هایی است که مادران در دوران بارداری نگران آن هستند. بسیاری از مادران تصور میکنند اگر در مصرف غذا زیاده روی کنند با افزایش وزن خود به وزن گیری جنین هم کمک میکنند اما این تصور اشتباه است و ممکن است حتی در عین افزایش وزن مادر، جنین رشد مناسبی نداشته باشد.
در اینجاست که اهمیت داشتن یک تغذیه مناسب برای وزن گیری جنین مشخص میشود اگر شما هم این دغدغه را دارید و نگران جنین خود هستید حتما تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
میزان افزایش وزن در ماههای اول بارداری
زمانی که شما برای اولین سونوگرافی در سه ماهه اول به رادیولوژیست مراجعه میکنید با اندازه گیری پارامترهای مختلف مانند دور سر، دور شکم، طول استخوان ران و ... وزن جنین تخمین زده شده و تاریخ احتمالی زایمان هم به شما اعلام میگردد. این عدد وزن تخمینی تا حدود خوبی میتواند نشانگر وزن جنین شما باشد که در سه ماهههای بعدی با صلاح دید پزشک و انجام سونوگرافی میتوان میزان وزن گیری جنین را متوجه شد.
هرجنین وزن گیری و رشد مخصوص به خودش را دارد و نمیتوان برای همه یک عدد ثابت مشخص کرد اما اصولا در طی سه ماهه اول یا تا پایان 13 هفتگی میزان ایدهآل وزن جنین چیزی حدود 23 گرم است.
همانطور که متوجه شدید جنین در سه ماهه اول وزن گیری زیادی ندارد و برای همین در سه ماهه اول مادر نیازی به افزایش وزن زیادی ندارد. وزن گیری مادر در این سه ماهه به وزن اولیه و قبل از بارداری وی بستگی دارد اما به طور کلی افزایش وزن در حد 1 الی 2 کیلوگرم در این سه ماهه نرمال است. در واقع هرچه با وزن بیشتری وارد بارداری شده باشید بهتر است وزن گیری با سرعت کمتری پیش رود و مادران باردار لاغر به صورت بالعکس.
میزان افزایش وزن در ماههای آخر بارداری
اصل وزن گیری مادر و جنین مربوط به سه ماهه دوم و خصوصا سه ماهه آخر است. در این دوران تغذیه مناسب مادر از اهمیت بالایی برخوردار است و از طرفی نیازی به زیاده روی در مصرف مواد غذایی نیست و باید اصولی پیش رفت. وزن گیری جنین تا پایانه سه ماهه دوم یا هفته 25 چیزی حدود 660 گرم است و تا پایان سه ماهه سوم وزن ایده آل از 2500 تا 3500 میتواند متغیر باشد.
به صورت کلی نوزادی که با وزن تقریبی 2500 تا ۳۵۰۰ متولد شود در دسته نوزاد با وزن نرمال قرار میگیرد. وزن گیری مادران تا پایان بارداری هم به ترتیب زیر است.
وزن قبل از بارداری مادر
محدوده مناسب افزایش وزن در بارداری
لاغر( BMI<18.5 )
13-18 کیلوگرم
وزن طبیعی ( BMI= 18.5-24.9)
11-16 کیلوگرم
اضافه وزن ( BMI= 25-29.5)
7-11 کیلوگرم
چاق ) (BMI=>30
5-9 کیلوگرم
راههای افزایش وزن جنین در بارداری
برای کمک به وزن گیری جنین نیازی به انجام کارهای سخت و دور از ذهن نیست، تنها با رعایت چند اصول اولیه و ساده میتوانید به راحتی به رشد جنین خود کمک کنید. در زیر چندین راهکار علمی و ثابت شده را برای افزایش سرعت وزن گیری جنین در بارداری بررسی خواهیم کرد تا با کمک آنها بتوانید بارداری بی خطری داشته باشید و از وزن گیری جنین خود مطمئن باشید.
1. مصرف ویتامینهای روتین در بارداری
از آنجایی که در دوران بارداری نیاز بدن به برخی از ویتامینها افزایش پیدا میکند در این دوران توصیه میشود که در کنار رژیم غذایی از مکملهای ویتامینی هم استفاده شود. بنابراین حتما طبق دستور پزشک خود از مولتی ویتامین و دیگر مکملهای تجویزی مخصوص دوران بارداری استفاده کنید.
2. بدن خود را هیدراته نگه دارید
مصرف آب کافی و جلوگیری از دهیدراته شدن بدن در دوران بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است و عدم نوشیدن مایعات کافی میتواند عوارض جدی را به دنبال داشته باشد. سعی کنید حتما از آب و مایعات مختلف مانند میوهها و سبزیجات آب دار و لبنیات به صورت منظم و روزانه مصرف داشته باشید.
3. استراحت کافی داشته باشید
خوابیدن و استراحت کافی در شبانه روز برای مادر باردار بسیار مهم است چون فشار کار زیاد و نداشتن استراحت کافی میتواند تاثیرات منفی بر روی رشد و نمو جنین داشته باشد. بنابراین سعی کنید حتما حداقل 8 ساعت در شبانه روز خواب کامل داشته باشید و انرژی خود را در سطح مناسب نگه دارید.
4. مراقب سلامت روان خود باشید
در کنار سلامت جسمی باید حتما به آرامش خود هم توجه داشته باشید. استرس و اضطراب و مشکلات تغذیهای که در ادامه آن به وجود میآید مانند پرخوری، کم خوری یا انتخابهای اشتباه غذایی بر روی وزن گیری جنین تاثیر گذار هستند. همچنین استرس بالا به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش التهاب در بدن هم میتواند بر روی جنین اثرات منفی بگذارد.
5. تغذیه مناسب برای وزن گیری جنین
اصلی ترین و مهم ترین بخش برای افزایش وزن جنین، رژیم غذایی مادر است. توجه به داشتن یک رژیم غذایی متنوع میتواند به راحتی این امکان را فراهم آورد که جنین رشد مناسبی داشته باشد ولی در عوض مادر بیشتر از محدوده مناسب ، وزن اضافه نکند.
تغذیه مناسب در دوران بارداری برای جنین
حتما میدانید که تنها راه تغذیه جنین از طریق خون مادر است پس جنین نمیتواند در این مورد دخالت یا انتخابی داشته باشد و این نقش مادر است که با داشتن یک رژیم غذایی کافی و متنوع تمامی مواد معدنی و املاح مورد نیاز اون را تامین کند.
در زمان بارداری اولویت بدن برای تامین مواد مغذی تغییر میکند و اولویت اول با تامین نیازهای جنین است بنابراین اگر شما برفرض منابع غذایی مفید را به اندازه کافی مصرف نکنید بدن برای تامین نیاز جنین به سراغ منابع ذخیرهای مادر میرود و مشکل زمانی به وجود میآید که ذخایر مادر به اتمام برسد.
برای همین مهم است که به کفایت رژیم غذایی خود اهمیت بدهید. ما در ادامه تعدادی از مواد غذایی مهم برای وزن گیری در بارداری را معرفی خواهیم کرد تا شما بتوانید انتخاب هوشمندانه تری داشته باشید.
1. محصولات لبنی
در دوران بارداری نیاز بدن به کلسیم و پروتئین افزایش پیدا میکند و برای تامین این دو ماده چه چیزی میتواند بهتر از لبنیات باشد. شیر، ماست، دوغ، کشک و آب پنیر میتوانند مهم ترین منبع برای تامین پروتئینهای وی و کازئین و همینطور کلسیم باشند. اگر قادر به تحمل لاکتوز نیستید به احتمال زیاد میتوانید ماست را تحمل کنید، بنابراین کاملا لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف نکنید.
2. حبوبات
این گروه غذایی که تنوع بالایی دارد شامل انواع لوبیا، عدس، نخود، ماش و ... است. تمامی اعضای این گروه منابع خوبی از انواع مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم، آهن و روی است که میتواند بسیار برای تامین نیاز جنین به این مواد مغذی مفید باشند. سعی کنید حداقل یک وعده از حبوبات را در کنار غلاتی مانند نان یا برنج داشته باشید.
3. ماهی
برخی از مادران به دلیل وجود شایعاتی مبنی بر آلودگی جیوه در ماهیها به طور کلی مصرف آنها را در دوران بارداری محدود میکنند اما این کار اصلا توصیه نمیشود چرا که این ماده غذایی ارزشمند علاوه بر تامین پروتئین با کیفیت بالا، حاوی اسیدچرب ضروری به نام امگا-3، ید و ویتامینD (به مقدار کمتری) است.
ماهیهایی مانند قزل آلا به هیچ عنوان جیوه اضافی ندارند و نمیتوانند برای جنین خطرساز باشند و مصرف آنها برای هفتهای یک الی دو وعده توصیه میشود. ماهیانی مانند کوسه ماهی، شاه ماهی و در کل ماهیان آبهای آزاد و با جثه بزرگ ممکن است ذخایر جیوه بیشتری داشته باشند و مصرف آنها در دوران بارداری توصیه نشود.
4. تخم مرغ
تخم مرغ یک منبع مطمئن و کامل از ویتامینهای محلول در چربی، پروتئین با کیفیت بالا و ترکیب مهمی به نام کولین است که نیاز به آن در دوران بارداری در حد 450 میلی گرم در روز است و تخم مرغ میتواند به خوبی این نیاز را تامین کند. بهترین روش مصرف تخم مرغ به صورت آب پز شده است. مصرف آن در بارداری مخصوصا برای مادرانی که وزن گیری خوبی ندارد هفتهای 3 الی 4 بار توصیه میشود.
5. کلم بروکلی، اسفناج و دیگر سبزیجات دارای برگ سبز تیره
انواعی از سبزیجات دارای برگ سبز تیره وجود دارند اما مهم ترین آنها اسفناج و کلم بروکلی هستند که از خواص زیادی برخوردار هستند. این سبزیجات میتوانند مقادیر خوبی از یک ویتامین بسیار مهم برای دوران بارداری را تامین کنند، ویتامینی با نام فولیک اسید که از سه ماه قبل از بارداری مکملیاری با آن شروع میشود. میتوانید از اسفناج و کلم بروکلی در طبخ غذا استفاده کنید و یا اسموتی سبز با اسفناج درست کنید و بدون اینکه متوجه طعم آن شوید اسفناج را مصرف کنید.
6. انواع گوشت بدون چربی
تمامی انواع گوشت مانند گوشت گوسفند، مرغ، بوقلمون و بلدرچین بدون چربی حاوی پروتین خوبی هستند و حتما باید به صورت روتین درتغذیه مناسب برای وزن گیری جنین به آنها توجه شود. گوشتها علاوه بر پروتئین منابع خوبی از آهن، منیزیم، روی، کولین و ویتامینهای گروه B هم به حساب میآیند.
مهم ترین ماده معدنی موجود در گوشتها آهن است که در دوران بارداری خصوصا در سه ماهه سوم نیاز به آن در مادر باردار افزایش پیدا میکند. برای جذب بهتر آهن گوشت بهتر است در کنار آنها منابع حاوی ویتامین C مانند گوجه فرنگی یا فلفل دلمهای هم بخورید و یا گوشت خود را با آب لیموی تازه یا آب نارنج طعم دار کنید.
7. غلات کامل
منظور از غلات کامل همان غلات تصفیه نشده و همراه با سبوس است. سبوس غلات منبع خوبی از انواع مواد معدنی و ویتامینها خصوصا ویتامینهای گروه B است. بودن این ماده غذایی در رژیم غذایی همه خصوصا مادران باردار از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه بر این مواد مغذی این منابع غذایی حاوی فیبر خوبی هم هستند و به عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک میکنند و موجب رشد و حفظ باکتریهای مفید روده میشود.
سبوس غلات در مواد غذایی مانند نان طبخ شده با آرد کامل، برنج قهوهای، جو دو سر پرک و نان تهیه شده از آرد چاو دار و به طور کلی انواع نان سبوس دار وجود دارد.