علائم بیماری اگزما و درمان اگزما چیست؟

اگزما

بیماری اگزما در واقع یک شرایط خاص پوستی است که بیشتر با علائمی مانند خشکی و خارش همراه است. این بیماری می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و به دلیل علائم آزار دهنده بر کیفیت زندگی افراد اثر گذار است.

راهکارهای موجود برای درمان اگزما فقط به کمتر شدن شدت علائم کمک می‌کنند و متاسفانه راه درمانی صد در صدی برای حذف کامل این بیماری وجود ندارد. ما در این مقاله سعی داریم ابتدا شما را بیشتر با بیماری اگزما و عوامل تاثیر گذار بر آن آشنا کنیم و سپس به درمان بیماری اگزما بپردازیم.

اگزما چیست؟

در اگزمای پوستی همانطور که گفتیم پوست دچار التهاب، قرمزی، خارش و سوزش می‌شود. البته در نوعی از اگزما ممکن است حتی پوسته ریزی هم دیده شود. ایجاد التهاب در پوست می‌تواند سد دفاعی پوست شما را تحت تاثیر قرار داده و آن را تضعیف کند. بنابراین افرادی که اگزما دارند بهتر است بیشتر مراقب بهداشت پوست خود باشند تا به عفونت‌های پوستی دچار نشوند.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: مواد غذايي مضر براي كيست سينه؟

این بیماری اصولا از دوران کودکی شروع می‌شود و اگزما در کودکان شایع تر است بنابراین خیلی مهم است که علائم و انواع آن را به خوبی بشناسید تا در صورت مشاهده علائم برای اطمینان از ابتلا به اگزما در نوزادان در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. اگزما چند نوع دارد که به صورت خلاصه تعدادی از آن‌ها را در ادامه بررسی خواهیم کرد:

1.     اگزمای آتوپیک: این نوع از اگزما معمول ترین نوع آن است و بیشتر از دوران نوزادی و کودکی شروع می‌شود. در ابتدا به صورت خفیف بروز پیدا می‌کند و در ادامه شدت می‌یابد. برخی متخصصین به اگزمای آتوپیک بیماری سه گانه هم می‌گویند چون اغلب اگزمای آتوپیک با دو بیماری دیگر به نام‌های آسم و تب یونجه همراه است.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: راه های درمان افسردگی با تغذیه مناسب

2.     درماتیت تماسی: اگر قسمت‌هایی از پوست که در تماس با لباس یا مواد هست دچار خارش یا التهاب و قرمزی ‌شود و فقط همان موضع را درگیر کند به این نوع اگزما مبتلا هستید.

3.     درماتیت سبورئیک: در این نوع عارضه پوستی لکه‌های ایجاد شده پوسته ریزی دارند. این لکه‌های پوستی اصولا در بخش‌هایی از پوست که دارای غدد سازنده چربی هستند مانند پوست سر یا پشت گوش و کناره‌های بینی دیده می‌شود. 

شما ممکن است یک یا ترکیبی از انواع اگزما را داشته باشید و انواعی از علائم گفته شده در بالا را تجربه کنید. نوع اگزمای شما به وسیله آزمایشات تخصصی مربوط به پوست و بیماری اگزما تشخیص داده می‌شود.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: برای کاهش اسید معده چه بخوریم؟

علائم اگزما چیست؟

علائم معمول اگزمای پوستی در افراد مختلف شامل موارد زیر است:

• خشکی پوست
• خارش پوست
• پوسته پوسته شدن بخش‌هایی از پوست
• ایجاد لکه‌های ضخیم و چرمی شکل
• بثورات پوستی که برحسب رنگ پوست ممکن است رنگ‌های متفاوتی از بنفش تا صورتی یا قرمز داشته باشند.
• تورم و التهاب در بخشی از پوست

ممکن است بثورات جلدی و علائم گفته شده در یک یا چند بخش از بدن دیده شود. بخش‌هایی از بدن مانند گونه‌ها در اگزمای صورت، آرنج بیشتر در اگزمای دست و مچ پا بیشتر در اگزمای پا درگیر می‌شوند.

راه‌های درمان اگزما چیست؟

همانطور که قبل تر هم اشاره شد درمان قطعی اگزما وجود ندارد و درمان آن با تجویز انواع محصولات مرطوب کننده آغاز می‌شود و اگر در روند درمان و کاهش علائم پیشرفتی دیده نشد ممکن است پزشک به سراغ داروهای قوی تری برود.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: درمان قطعی تیروئید پرکار

داروهای مورد استفاده در درمان اگزمای پوستی اصولا به صورت موضعی هستند و بهتر است قبل از استفاده از مرطوب کننده‌ها استفاده شوند. تعدادی از داروها و راهکارهای درمانی پزشکی معمول را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

چه داروهایی برای اگزما خوب است؟

1.     محصولات دارویی موضعی

هدف این دسته از داروها مبارزه با التهاب است. در واقع بیشتر محصولات استفاده شده برای کاهش التهاب در این افراد خاصیت کورتونی دارند و با سیستم ایمنی که باعث التهاب در ناحیه شده است مبارزه می‌کنند تا علائمی مانند تورم، خارش و قرمزی را کاهش دهند. پمادهایی مانند تاکرولیموس یا پیمکرولیموس مثال‌هایی از پماد های مورد استفاده برای درمان اگزما هستند.

2.     آنتی بیوتیک‌ها

همانطور که گفتیم اگزما باعث می‌شود که سد دفاعی پوست تضعیف شده و احتمال بروز عفونت‌های پوستی بالا رود. برای همین در صورت بروز عفونت پزشک بر حسب نوع آن آنتی بیوتیک مناسب را تجویز خواهد کرد که یا به صورت موضعی یا خوراکی مصرف شود.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: راه های تقویت ناخن

3.     قرص‌های ضد التهاب

در اگزماهای شدیدتر که مصرف ضد التهاب‌های موضعی موثر نیستند باید به سراغ داروهای خوراکی برای کاهش التهاب رفت. این قرص‌ها هم با تضعیف سیستم ایمنی باعث کاهش پاسخ‌های التهابی سلول‌های سیستم ایمنی و کاهش علائمی مانند خارش یا تورم خواهند شد. داروهایی مانند سیکلوسپورین، پردنیزولون، آزاتیوپورین و مایکوفنولات از دسته داروهایی هستند که برای درمان اگزما تجویز می‌شوند.

برای کاهش علائم اگزما چه کار کنیم؟

در کنار راهکارهای درمانی توصیه شده توسط پزشک داشتن یک روتین مراقبتی از پوست به پیشگیری از عود مجدد اگزمای پوستی و کاهش علائم آن کمک می‌کند. برای داشتن یک برنامه منظم می‌توانید از پیشنهادات زیر استفاده کنید.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: درمان صرع چیست؟

• حداقل دو بار در روز پوست خود را مرطوب کنید. برای مرطوب کردن پوست خود بهترین گزینه برای شما استفاده از مرطوب کننده‌های فاقد عطر و مواد محرک و حساسیت زاست. برای این منظور از انواع کرم‌های مرطوب کننده، شی باتر و یا کره بدن‌های بدون عطر می‌توانید استفاده کنید.
• سعی کنید به صورت روزانه دوش بگیرید. سعی کنید در هنگام حمام کردن از آب نسبتا گرم به جای آب جوش استفاده کرده و مدت زمان حمام خود را به ده دقیقه محدود کنید.
• از مصرف محصولات صابونی و پاک کننده‌های حاوی عطر یا الکل خود داری کنید. انواع صابون‌ها خصوصا آن‌هایی که خاصیت آنتی باکتریایی دارند چربی پوست را گرفته و می‌توانند برای پوست افراد خصوصا کودکان تحریک کننده باشند. برای حمام کودکان خردسال نیازی به استفاده از پاک کننده خاصی نیست و صرفا استفاده از آب گرم کفایت می‌کند. در ضمن در حین شستن پوست خود از لیف‌های زبر استفاده نکنید.
• پس از حمام سعی کنید با حوله نخی و نرم خود را خشک کنید و در حالی که هنوز پوست شما کمی رطوبت دارد از مرطوب کننده‌ها استفاده کنید.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: علائم آسم چیست؟

علت بروز اگزما

نشان داده شده پوست افرادی که به بیماری اگزما مبتلا هستند توانایی کمتری برای نگهداری رطوبت پوست دارند و به همین دلیل در مقابل محرک‌های مختلف حساس تر هستند.

حال اگر برای شما سوال پیش آمده که "اگزما از چیست؟" باید بگوییم که اصولا علت اگزما و داشتن این خصوصیت پوستی متفاوت الگوی ارثی دارد و دیده شده در افرادی که پدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا به اگزما دارند بیشتر در معرض این بیماری هستند و به محرک‌ها حساسیت بیشتری نشان می‌دهند.

انواعی از محرک‌های زیر می‌توانند شروع کننده اگزما باشند :

• مواد شوینده محرک مانند انواع صابون‌های معطر یا سایر مواد حساسیت زا این مواد بیشتر در کودکان می‌توانند منجر به شروع اگزما شوند بنابراین در انتخاب شوینده مناسب پوست کودکان بسیار محتاط باشید.
• عوامل و آلرژن‌های محیطی مانند گرده گیاهان، موی حیوانات خانگی، کپک‌ها و ذرات گرد و غبار موجود در هوا
• حساسیت‌های غذایی بعد از مصرف مواد غذایی مانند بادام زمینی، گوجه فرنگی، پروتئین شیر گاو پروتئین سویا و یا گلوتن موجود در غلات و ...
• پارچه‌های مصنوعی حاوی الیاف پلاستیکی و یا پشم حیوانات
• تغییرات هورمونی مانند دوران قبل از قاعدگی و یا در حین بارداری
• عفونت‌های پوستی

راه‌های پیشگیری از اگزمای پوستی

شاید پیشگیری کردن از ابتلا به اگزما از درمان و سرکوب کردن علائم آن هوشمندانه تر باشد. بنابراین سعی کنید اگر در خانواده فرد مبتلا به انواع اگزمای پوستی دارید و همچنین اگر نگران ابتلای فرزند خود به اگزما هستید با دقت بیشتری راهکارهای پیشگیری را مطالعه کنید. 

• عوامل محرک اگزما را شناسایی کرده و از آن‌ها دوری کنید. همانطور که در پاراگراف قبلی توضیح دادیم فاکتورهای مختلفی می‌توانند محرک و به وجود آورنده اگزما باشند. از بین این فاکتورها برخی غیر قابل اجتناب هستند اما از تماس با برخی دیگر مانند حیوانات خانگی یا پارچه‌های نامناسب و شوینده‌های حساسیت زا می‌توان دوری کرد.

• قبل استفاده از هر محصول پوستی جدیدی حتما تست حساسیت انجام دهید. حتما تا به حال در بروشورهای مربوط به محصولات پوستی مشاهده کرده‌اید که توصیه شده ابتدا مقدار کمی از محصول را بر روی پوست بازوی خود بمالید و به مدت 24 ساعت صبر کنید تا در صورت وجود حساسیت قبل از استفاده گسترده از آن متوجه حساسیت خود شوید.
• به مرطوب کردن پوست خود اهمیت دهید. نشان داده شده که پوست خشک ریسک بالاتری برای ابتلا به بیماری اگزما و یا دیگر مشکلات پوستی دارد. برای اینکار از محصولات صابونی که از بین برنده چربی پوست هستند دوری کنید و بعد از حمام سعی کنید تمام پوست بدن خود را خصوصا در قسمت دست‌ها و پاها چرب کنید.
• در هنگام انجام کارهای خانه از ماسک و دستکش استفاده کنید. همانطور که گفتیم شوینده‌ها و گرد و غبار موجود در هوا می‌توانند محرک بروز اگزمای بدن باشند. بنابراین در هنگام گرد گیری و یا شست و شوی ظروف و لوازم منزل حتما از پوشش‌های محافظت کننده مانند دستکش و ماسک و حتی کلاه استفاده کنید. برای محافظت بیشتر و درمان اگزمای دست می‌توانید قبل از پوشیدن دستکش‌ها پوست دست خود را چرب کنید تا به صورت عمقی رطوبت رسانی شود.

• از گردو غبار دوری کنید. در روزهایی که میزان آلاینده‌ها در هوا بالا است سعی کنید از خانه خارج نشوید و برای خانه از تسویه کننده هوا استفاده کنید. اگر در محیط کار یا خانه بر روی سطوح گرد و غبار نشسته حتما آن‌ها را تمیز کنید و به صورت مستقیم با آن سطوح تماس نداشته باشید.
• قبل از استفاده از هر لباس، پتو یا هر چیزی که با پوست شما تماس دارد آن را بشویید.
• لباس‌های گشاد و راحت بپوشید. لباس‌های تنگ بخاطر ایجاد اصطکاک با پوست می‌تواند آن را تحریک کرده و منجر به بروز اگزمای پوستی در ناحیه تحت فشار شود. همچنین لباس‌هایی که پارچه‌های زبر و یا پشمی دارند هم توصیه نمی‌شوند و بهتر است بیشتر به سراغ لباس‌های پنبه‌ای و پارچه‌ای بدون الیاف پلاستیکی بروید.

تشخیص اگزما به چه صورت است؟

اگر علائم پوستی اگزما را داشته باشید احتمالا پزشک برای تشخیص صد در صدی اگزما و همچنین مشخص کردن نوع آن به یک یا تعدادی از روش‌های تشخیصی زیرمتوسل می‌شود. روش‌های معمول تشخیص اگزما شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش خون

در نتایج آزمایش خون فاکتورهای مختلفی از جمله تعداد ائوزینوفیل‌ها که مسئول ایجاد التهاب هستند و آنتی بادی IgE می‌توانند نشانه‌ای برای تشخیص بیماری اگزما باشند.

• بیوپسی از پوست (نمونه برداری)

برای افتراق بین اگزما و دیگر بیماری‌های پوستی مانند سرطان یا پسوریازیس که یک بیماری خود ایمنی است پزشک پس از بی حس کردن پوست قسمتی از آن را به عنوان نمونه جدا می‌کند و یک پاتولوژیست با مشاهده بافت پوست زیر میکروسکوپ تشخیص نهایی را اعلام می‌کند.

• تست پچ

در این تست تعدادی از مواد آلرژن را بر روی پوست تا مدت 48 ساعت بر روی پوست قرار می‌گیرد و سپس تا 72 الی 96 ساعت واکنش‌های پوستی ارزیابی می‌شوند. این مورد تشخیصی البته صرفا برای تشخیص ماده حساسیت زا انجام می‌گیرد تا برای درمان اگزما از نتیجه آن استفاده شود.

راه‌های درمان اگزما در طب سنتی

برای درمان اگزما در طب سنتی تعدادی از پرهیزات غذایی و راهکارهای موثر برای پیشگیری و همچنین درمان آن توصیه شده است. برخی از این راهکارها را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

• پرهیز از مصرف روغن‌های نباتی جامد و جایگزین کردن روغن‌های طبیعی و سالم مانند زیتون یا کنجد
• کاهش مصرف مواد غذایی آماده و فرآوری شده و همچنین انواع فست‌ فود ها و مواد غذایی حاوی افزودنی‌های رنگی و خوراکی
• استفاده از تدابیر لازم برای برطرف کردن یبوست، زیرا مشاهده شده که این افراد بیشتر در معرض یبوست هستند. برای برطرف کردن یبوست می‌توانید از شربت‌های حاوی خاکشیر، تخم شربتی و ... استفاده کنید.
• استفاده از گلاب بر روی موضع خارش می‌تواند آن را تسکین دهد که البته باید قبل از استفاده از امن بودن آن مطمئن شوید چون اگر به آن حساسیت داشته باشید می‌تواند اگزما را تشدید کند.
• برای مرطوب نگه داشتن پوست می‌توانید پس از استحمام از روغن‌های نارگیل یا زیتون استفاده کنید.
• شنا و در کل ورزش‌های آبی برای افرادی که دارای اگزمای شدید هستند می‌تواند مفید باشد البته نه در آب گرم.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: برای زخم معده چی بخوریم؟