5 روش درمان سیاتیک + علائم سیاتیک چیست؟

ورزش برای درمان سیاتیک

شاید شما هم اسم سیاتیک را از اطرافیان شنیده یا حتی آن را تجربه کرده باشید. سیاتیک در واقع به دردی گفته می‌شود که در طول مسیر عصب سیاتیک بروز پیدا می‌کند. گاهی این درد می‌تواند به قدری شدید باشد که قسمت درگیر را به طور کامل بی حس کرده و زندگی فرد را مختل کند. ما در این مقاله سعی داریم ابتدا شما را با ماهیت سیاتیک آشنا کنیم و سپس به درمان سیاتیک در خانه و انواع ورزش برای سیاتیک کمر و پا بپردازیم.

سیاتیک چیست و رگ سیاتیک کجاست؟

عصب سیاتیک از پایین کمر شروع شده و از طریق باسن به هر دو پا و به سمت پایین کشیده می‌شود. در صورتی که دیسک مهره‌ها به این عصب فشار وارد کند و یا یک استخوان در مسیر این عصب رشد اضافی داشته باشد، فشار وارده بر سیاتیک باعث ایجاد التهاب، درد و یا حتی بی حسی در پای آسیب دیده خواهد شد که به آن درد سیاتیک می‌گویند.

درست است که درد سیاتیک می‌تواند گاهی شدید و غیر قابل تحمل باشد اما در بیشتر موارد در عرض چند هفته با رعایت نکات درمانی درد آن برطرف می‌شود. افرادی که درد یا ضعف شدیدی در پاها دارند و یا تغیراتی در مثانه و روده خود احساس می‌کنند ممکن است برای درمان نیاز به جراحی داشته باشند.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: روش های درمان افسردگی با تغذیه و بدون دارو

علت درد سیاتیک چیست؟

هر عاملی که بر عصب سیاتیک اثر گذاشته و باعث وارد شدن فشار بر آن شود می‌تواند دردهای سیاتیک را ایجاد کند. همچنین عصب سیاتیک خود از پنج عصب نخاعی دیگر تشکیل شده، بنابراین نقص یا اختلال در هر یک از این پنج عصب نیز درد سیاتیک را به دنبال خواهد داشت. در ادامه تعدادی از بیماری‌ها و یا مشکلات مرتبط با عصب سیاتیک را نام می‌بریم :

1.     فتق دیسک کمری :

همانطور که می‌دانید در بین مهره‌های ستون فقرات ماده‌ای ژله مانند و انعطاف پذیر به نام دیسک وجود دارد که اعصاب از کنار آن عبور می‌کنند. وظیفه آن‌ها ضربه گیری و ایجاد یک فاصله مناسب بین مهره‌های ستون فقرات است. دیسک‌های بین مهره‌ای خود از یک پوشش تشکیل شده اند که ممکن است در اثرآسیب ناشی از بلند کردن اشیا سنگین یا ضربه به مهره‌ها این پوشش پاره شده و بخش مرکزی دیسک به حرکت در بیاید و به اعصاب کناری فشار وارد کند. اصطلاحا به این اتفاق فتق دیسک گفته می‌شود که می‌تواند همراه با دردهای ناگهانی و شدید در زمان پارگی باشد.

2.     بیماری دژنراتیو دیسک :

این بیماری زمانی به وجود می‌آید که دیسک‌های بین مهره‌ای به مرور زمان و در اثر فرآیند پیری تحلیل می‌روند در اثر تحلیل دیسک، استخوان‌ها بدون مانع بر روی یکدیگر قرار می‌گیرند. این اتفاق منجر به ساییدگی مهره‌ها و ایجاد درد در ناحیه کمر، گردن، دست و پا خواهد شد.

مطالعه بیشتر: درمان قطعی تیروئید پرکار

3.     تنگی کانال نخاعی :

در این عارضه کانال نخاعی که محل عبور اعصاب نخاعی است تنگ شده و محیط کمتری را در اختیار اعصاب قرار می‌دهد. این عارضه می‌تواند باعث ایجاد درد و یا حتی بی حسی در اندام آسیب دیده شود. مشکلات دیگری از قبیل آرتروز یا پوسیدگی استخوان نیز می‌توانند از عوامل به وجود آورنده تنگی نخاع باشند.

4.     وجود تومور یا کیست نخاعی :

 رشد تومور در قسمت کمر و محل عبور اعصاب نخاعی می‌تواند بر روی اعصاب آن منطقه فشار وارد کرده و دردهای سیاتیکی را به دنبال داشته باشد.

5.     بارداری :

گاهی اوقات مادران باردار خصوصا در ماه‌های آخر بارداری ممکن است به دلیل فشار وارده بر مهره‌های ستون فقرات خصوصا قسمت پایینی کمر دردهای سیاتیکی را تجربه کرده باشند. البته این مورد موقتی است و بعد از زایمان و کاهش وزن اصولا دردهای سیاتیک به صورت کامل از بین می‌روند.

روش های درمان سیاتیک چیست ؟

دردهای ناشی از عصب سیاتیک با استفاده از راهکارهای درمان سیاتیک در خانه، مصرف داروهای ضد درد و یا انجام نرمش برای درد سیاتیک و دیگر راهکارها قابل تسکین است. اما گاهی در سیاتیک‌های شدید درمان‌های دیگر پاسخگو نیستند و بیمار باید جراحی شود. ما در این بخش قصد داریم به صورت دقیق تر جزئیات راه‌های درمانی سیاتیک را بررسی کنیم.

بیشتر بدانید: درمان سنگ کیسه صفرا چیست؟

1.     درمان‌های خانگی سیاتیک

درمان‌های خانگی سیاتیک از جمله‌ راهکارهای غیر تهاجمی برای درمان دردهای کمر یا پا به شمار می‌روند که می‌توانند برای افراد درگیر با این عارضه بسیار کمک کننده باشند. توجه کنید که قبل از انجام هرکدام از راه‌های درمان خانگی ابتدا با پزشک خود مشورت گرفته و در صورت تایید آن را انجام دهید. با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید تا حدودی درد سیاتیک را کنترل کرده و به درمان سیاتیک پا در خانه بپردازید.

• استفاده از کمپرس آب سرد یا گرم :

 سرد نگه داشتن موضع آسیب دیده می‌تواند باعث کاهش التهاب و درد در این ناحیه شود، همچنین استفاده از پدهای گرم کننده یا کیسه آب گرم باعث افزایش خون رسانی و کاهش اسپاسم عضلانی خواهد. می‌توانید هر ساعت یک بار به مدت 15 دقیقه کمپرس یخ را بر روی منطقه دردناک قرار داده و هر 2 الی 3 ساعت یک بار باز هم به مدت 15 دقیقه موضع را گرم کنید. توجه کنید در هنگام استفاده از کمپرس سرد یا گرم حتما یک مانع بین کمپرس و پوست بدن قرار دهید تا به پوست شما آسیبی نرسانند.

• وضعیت بدن خود را تغییر دهید

گاهی در هنگام کار پشت میز یا حتی استراحت کردن به مدت زیادی بدن در یک حالت باقی می‌ماند. ماندن در یک حالت می‌تواند باعث تشدید دردهای سیاتیک شود بنابراین توصیه می‌شود هر 20 دقیقه یکبار موقعیت بدن خود را تغییر دهید تا هم احساس راحتی داشته باشید هم درد شما تسکین یابد.

2.     فیزیوتراپی

فیزیو تراپیست‌ها در درمان هرچه بهتر سیاتیک نقش مهمی دارند. در فیزیوتراپی تمرکز بر کاهش درد با درمان دستی، استفاده از سوزن خشک، کشش ملایم عصب و تحرک ستون فقرات برای کاهش حساسیت عصب تحریک شده است.

این راهکارهای درمانی می‌توانند حتی در 1 الی 4 جلسه اول درد فرد را به خوبی بهبود دهند. البته توجه به این نکته ضروری است که در کنار جلسات فیزیوتراپی فرد خود باید تمرینات توصیه شده برای تقویت عضلات کمر و باسن را به صورت مداوم انجام دهد تا دیگر درد سیاتیک مجددا باز نگردد.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: اصلی ترین راه درمان آرتروز

3.     ماساژ درمانی

انواع مختلفی از ماساژ برای بهبود گرفتگی ناشی از سیاتیک وجود دارد که می‌توانند به از بین رفتن درد و ضعف عضلات کمک کنند. از بین روش‌های موجود هنوز شواهد کافی در دسترس نیست که کدام نوع بیشتر برای درمان درد سیاتیک کاربرد دارد. ماساژهایی مانند ماساژ بافت عمیق، ماساژ سوئدی، ماساژ عصبی عضلانی و ماساژ با سنگ داغ از انواع مفید برای بهبود درد سیاتیک هستند. می‌توانید از این روش بعد از تایید پزشک و زیر نظر یک فرد ماهر دوره‌های ماساژ درمانی خود را شروع کنید.

4.     مصرف دارو و تزریقات

در بسیاری از مواقع افراد برای تسکین درد خود به سراغ مصرف داروهای مسکن مختلف می‌روند. اگر شما هم کنجکاو هستید که بدانید کدام دارو بیشتر برای تسکین درد سیاتیک مفید است پس این پاراگراف را حتما تا آخر مطالعه کنید. قبل از هر چیز به این نکته توجه کنید که در صورت وجود هر گونه اختلال گوارشی، کلیوی و دیگر بیماری‌های مزمن باید برای مصرف هرگونه داروی مسکنی با پزشک خود مشورت کنید.

• داروهای NSAIDs :

خط اول درمان دردهای سیاتیکی داروهای NSAIDs (ضدالتهاب‌های غیر استروئیدی) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن است. این داروها با کاهش مارکرهای التهابی به کاهش درد کمک می‌کنند. داروهای NSAIDs اصولا برای بیماران کلیوی و همچنین به دلیل تحریک ترشحات معده برای افرادی که مشکلات گوارشی دارند توصیه نمی‌شود. اگر با مصرف دوز معمول این داروها همچنان دردتان تسکین پیدا نکرد بهتر است برای گرفتن داروهای قوی تر به پزشک خود مراجعه کنید.

• داروهای موضعی :

انواعی از پمادها‌، ژل‌ها و پدهای ضد درد هستند که می‌توانند با کاهش التهاب و تغییر جریان خون و یا حتی ایجاد بی حسی موضعی برای مدتی درد سیاتیک را ساکت کنند. از داروهای موضعی استفاده شده برای درد سیاتیک می‌توان به متیل سالسیلات، منتول، کپسایسین، کانابیدیول اشاره کرد.

همچنین پدهای ضد درد که حاوی لیدوکائین هستند هم می‌توانند بر روی موضع درد و زیر لباس چسبانده شود تا با بی حسی موضعی درد ناشی از سیاتیک را تسکین دهند.

از آنجایی که ترکیبات موجود در این داروها ممکن است برای برخی از افراد حساسیت زا باشند بهتر است قبل از استفاده از هرکدام مقداری از آن را بر روی پوست بازوی خود امتحان کنید.

بیشتر بدانید: برای زخم معده چی بخوریم؟

5.     جراحی

اکثر بیماران مبتلا به سیاتیک به درمان‌های غیر جراحی پاسخ می‌دهند اما تعدادی هم هستند که به دلیل داشتن شرایط خاص نیاز به انجام جراحی دارند. اگر هر یک از شرایط گفته شده در ادامه را دارید پزشک برای درمان سیاتیک جراحی را پیشنهاد می‌دهد. شرایطی از جمله :

• داشتن اختلال در عملکرد مثانه و روده
• وجود تنگی کانال نخاع
• احساس ضعف شدید در پا
• زمانی که علائم شما به مرور شدیدتر شده و دیگر به درمان‌های خانگی و دارویی پاسخ ندهید

روش‌های مختلفی برای انجام جراحی ستون فقرات وجود دارد که در همه آن‌ها پزشک در تلاش است تا نقصی که باعث ایجاد فشار بر روی سیاتیک شده است را برطرف کند. بعد از انجام عمل سیاتیک مانند هر عمل جراحی دیگری باید دوران نقاهت خود را بگذرانید تا بتوانید به فعالیت‌های معمول روزمره بازگردید. دوران نقاهت عمل سیاتیک ممکن است از 4-2 یا 8-6 هفته پس از عمل طول بکشد در این دوران می‌توانید از کمک فیزیوتراپیست‌ها برای بهبودی راحت تر کمک بگیرید.

درمان سیاتیک با ورزش در خانه

داشتن فعالیت و یک سبک زندگی فعال می‌تواند هم در زمینه پیشگیری و هم درمان سیاتیک با ورزش مفید باشد. اگر شغلی دارید که ریسک ابتلا به سیاتیک را افزایش می‌دهد مثل نشستن زیاد بر روی صندلی یا انجام کارهایی مانند بلند کردن اجسام سنگین، بهتر است حتما در کنار کار خود تمرینات محافظت کننده ستون فقرات را انجام دهید. همچنین این تمرینات برای زمان‌هایی که درد سیاتیک عود می‌کند هم مفید است و به تسکین درد آن کمک بسیاری می‌کند. ما در ادامه قصد داریم تعدادی از انواع تمرینات مناسب در زمینه ورزش برای درد سیاتیک را به شما معرفی کنیم.

بیشتر بدانید: 5 راه جلوگیری از سرطان روده

1.     تمرین کبوتر خوابیده (Reclined Pigeon Pose)

• کامل بر روی زمین دراز بکشید به صورتی که زانوهای شما به سمت سقف باشند.
• یکی از پاهای خود را بر روی زمین نگه دارید و پای مخالف را تا حدی که مچ آن تا زانوی پای خوابیده برسد بالا بیاورید.
• سپس سعی کنید کمی خم شده و با هر دو دست ساق پای بلند شده را بگیرید.
• و در آخر پای خود را به سمت قفسه سینه بکشید و حداقل به اندازه پنج نفس در این حالت بمانید
• می‌توانید این تمرین را 5-3 بار تکرار کنید.

2.     چرخش کمر به صورت خوابیده (Supine twist)

• به پشت دراز کشیده و پاهای خود را به صورت خم شده به سمت قفسه سینه تا جایی که راحت هستید بالا بیاورید.
• بازوهای خود را در هر دو طرف بدن کامل باز کنید.
• هر دو پای خود را به سمت راست یا چپ پایین بیاورید و سر خود را به سمت مخالف بچرخانید.
• حداقل به مدت پنج نفس در این حالت بمانید.
• به حالت اولیه بازگردید و در سمت مخالف مجددا این حرکت را تکرار کنید.
• این تمرین را برای هر طرف به تعداد 5-3 بار تکرار کنید.

بیشتر بدانید:علائم و درمان سرطان معده چیست؟

3.     خم شدن به جلو در حالت نشسته (Seated forward bend)

• صاف بنشینید و پاهای خود را به سمت قفسه سینه خم کنید.
• بعد از یک نفس عمیق دست‌های خود را به بالای سر خود ببرید.
• نفس خود را بیرون بدهید و سعی کنید که دستتان را به انگشتان پا رسانده به صورتی که قفسه سینه به زانوها چسبیده باشد.
• به مدت پنج نفس در این حالت بمانید و سپس مجددا صاف بنشینید و پاهای خود را دراز کنید.
• این حرکت را 5-3 بار تکرار کنید.

4.     کشش گربه گاوی (Cat-Cow stretch)

• روی زمین به حالت چهار دست و پا قرار بگیرید.
• نفس عمیق بکشید و بدن خود را قوس دهید به صورت که شکم خود را به زمین نزدیک کنید.
• سپس نفس خود را بیرون بدهید و همزمان کمرتان را خم کنید به صورتی که سر به زمین نزدیک شده و کمر به سمت بیرون قوس داشته باشد.
• این حرکت را به تعداد 15-10 مرتبه تکرار کنید.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: درمان و علائم سکته مغزی چیست؟

5.     تمرین پرنده-سگ (Bird-Dogs)

• چهار دست و پا شوید و کمر خود را به حالت خنثی و صاف نگه دارید.
• دست و پای مخالف را از زمین بلند کرده و بکشید (به صورتی که دست راست از جلو و پای چپ از عقب کشیده باشد و بالعکس)
• حداقل به میزان پنج نفس نگه دارید.
• برای هر دست و پا به تعداد 5-3 بار تکرار کنید

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: درمان اگزما چیست؟