آب مروارید یک مشکل بینایی است که اصولا همه افراد میانسال تا سالمند را درگیر میکند. خوشبختانه این بیماری یک وضعیت جدی و خطرناک برای چشم نیست و قابل درمان است و میتوان مجددا بینایی فرد را به حالت قبل بازگرداند. برای آشنایی بیشتر با این بیماری و علائم آب مروارید و راهکارهای درمانی موثر بر آن تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
بیماری آب مروارید چشم چیست؟
بیماری آب مروارید که نام دیگر آن کاتاراکت هم هست زمانی اتفاق میافتد که عدسی دیگر شفافیت سابق خود را ندارد. شیشهای را به عنوان عدسی در نظر بگیرید، یک عدسی سالم مانند یک شیشه شفاف است اما به مرور زمان و با افزایش سن و یا به دلایل دیگری شفافیت خود را از دست میدهد و مانند یک شیشه مه گرفته و کدر میشود. آب مروارید در بیشتر اوقات هر دو چشم را درگیر میکند اما شدت درگیری چشمها ممکن است متفاوت باشد. دلیل این اتفاق بیشتر سالخوردگی و افزایش سن است اما در موارد نادری آب مروارید در کودکان و یا حتی نوزادان هم دیده میشود که اصولا از نوع آب مروارید مادرزادی است که در ادامه با آن بیشتر آشنا خواهید شد. البته همانطور که گفتیم تولد نوزاد با مشکل کاتاراکت بسیار کم یاب است و ممکن است حدودا از هر 10000 نفر 3 تا 4 نوزاد با این مشکل متولد شود.
پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: علائم سرطان معده چیست؟
علت آب مروارید چیست ؟
در اکثر موارد علت آب مروارید افزایش سن و یا آسیب بافت عدسی چشم رخ میدهد. با افزایش سن پروتئینها و الیاف تشکیل دهنده عدسی شروع به تجزیه میکنند و باعث ایجاد تاری دید و تیرگی عدسی میشوند. برخی از اختلالات ارثی و متابولیکی نیز میتوانند باعث بروز آب مروارید چشم شوند به عنوان مثال در بیماران مبتلا به گالاکتوزمی، متابولیت تولیدی ناشی از تجمع قند گالاکتوز در خون میتواند در عدسی چشم تجمع کرده و باعث ایجاد آب مروارید شود. سایر شرایط پزشکی مانند دیگر بیماریهای چشمی، داشتن سابقه جراحی بر روی عدسی و بیماری دیابت کنترل نشده نیز میتوانند این عارضه چشمی را به دنبال داشته باشند.
راههای درمان آب مروارید چیست؟
زمانی که تاری دید شما با هیچ عینک طبی بهبود پیدا نکند و ابتلا به آب مروارید حتمی باشد تنها راه درمان آن عمل آب مروارید چشم است. جراحی آب مروارید با دو روش میتواند انجام شود یک روش سنتی و یکی هم به وسیله لیزر. در روش سنتی که پزشک با استفاده از تیغ جراحی عدسی آسیب دیده را خارج کرده و یک عدسی مصنوعی را جایگزین آن خواهد کرد. اما در جراحی با لیزر دیگر نیازی به استفاده از تیغ جراحی نیست و پزشک به وسیله لیزر عمل را انجام میدهد. عمل آب مروارید با لیزر از جهات مختلفی نسبت به جراحی سنتی بهتر است چون از دقت بالاتری برخوردار است وعوارض پس از عمل کمتری دارد و همینطور در مدت زمان کوتاه تری انجام میشود. اینکه از زمان ابتلا به آب مروارید تا انجام عمل جراحی چقدر زمان دارید به شدت و سرعت پیشرفت بیماری در شما بستگی دارد. اصولا تخریب عدسی در افرادی که درگیر مشکلات زمینهای دیگری مانند دیابت، فشار خون بالا و یا چاقی هستند با سرعت بیشتری رخ میدهد و این بیماران باید هر چه زودتر عدسی خود را جراحی و درمان کنند.
پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: راه های درمان سیاتیک چیست؟
علائم آب مروارید چیست ؟
در مراحل اولیه ابتلا به آب مروارید ممکن است آسیب وارده به عدسی اندک باشد به صورتی که متوجه تغییرات در بینایی خود نشوید اما با گذشت زمان و پیشرفت آسیب به عدسی مشکلات بینایی به مرور افزایش پیدا میکنند. به طور کلی علائم آب مروارید عبارتند از :
- داشتن دید تار یا با حالت ابری و مه آلود
- افزایش مشکل دید در شب
- نیاز به نور بیشتر برای مطالعه یا انجام دیگر کارهای روزمره
- دیدن هاله در اطراف چراغها
- نیاز به تغییرات مکرر در عینک یا لنزهای طبی
- زردی یا محو شدن رنگ چشمها
- ایجاد دو بینی در یک چشم
انواع آب مروارید
آب مروارید بر اساس اینکه چه بخشی از عدسی را درگیر کرده و یا به چه علتی به وجود آمده باشد به انواع مختلفی تقسیم میشود. انواع آب مروارید به شرح زیر هستند:
- آب مروارید هستهای : در این نوع آب مروارید از مرکز عدسی شروع شده و در ابتدا ممکن است دید نزدیکبین شما را در حین مطالعه دقیق تر کند اما با گذشت زمان و پیشرفت بیماری به مرور عدسی زرد یا قهوهای میگردد که همین امر باعث کاهش توانایی در تشخیص رنگها میشود.
- آب مروارید قشر مغز : آب مروارید قشری از اطراف عدسی شروع میشود و به صورت رگههایی به مرکز عدسی کشیده میشود. زمانی که رگهها به مرکز عدسی برسند در عبور نور از مرکز عدسی اختلال ایجاد میشود.
- آب مروارید زیر کپسول خلفی : در این نوع آب مروارید کپسول خلفی عدسی ابتدا آسیب میبیند و با یک ناحیه مات و تیره در پشت عدسی شروع میشود. این اتفاق باعث میشود که در دید شما حین مطالعه مشکلاتی به وجود بیاید و همچنین بینایی شما در نورهای شدید کاهش مییابد و باعث میشود که در اطراف چراغها خصوصا در شب هالهای از نور را ببینید. آب مروارید زیرکپسول خلفی سریعتر از باقی انواع آب مروارید پیشرفت میکند.
- آب مروارید مادرزادی : برخی از نوزادان با آب مروارید متولد میشوند و یا ممکن است در دوران کودکی به آن مبتلا شوند. این عارضه ممکن است به دلیل اختلالات ژنتیکی و یا عفونت و ترومای داخل رحمی باشد. شرایط خاصی که هم دلایل ژنتیکی دارند و هم ممکن است اکتسابی باشند مانند دیستروفی میوتونیک، گالاکتوزمی، نوروفیبروماتوز نوع 2 و یا سرخچه هم ممکن است باعث بروز آب مروارید در دوران کودکی شوند.
پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: آرتروز چیست؟
راههای پیشگیری از آب مروارید
همانطور که تا الان متوجه شدید علت آب مروارید فرآیند پیری است و به صورت طبیعی ممکن است در هر فرد سالمندی رخ دهد. اما خوشبختانه راهکارهایی برای به تعویق انداختن و یا پیشگیری از ابتلا به آن وجود دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد. همچنین اگر عمل جراحی انجام دادهاید برای موفقیت بیشتر باید در دوران نقاهت بعد از عمل آب مروارید راهکارهای زیر را دنبال کنید تا بدن به خوبی عدسی جدید را بپذیرد و دید شما مجددا به حالت قبلی خود بازگردد.
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید :
یک برنامه غذایی سرشار از انواع از میوهها، سبزیجات، ماهیهای چرب سرشار از امگا-3 و غلات کامل میتواند فرآیند پیری را به تاخیر انداخته و باعث پیشگیری از بروز آب مروارید شود همچنین در رژیم غذایی بعد از عمل آب مروارید هم بهتر است تمامی این مواد غذایی را در برنامه روزانه خود بگنجانید. این مواد غذایی غنی از ویتامینها، آنتی اکسیدانها و مواد معدنی هستند که میتوانند با التهابات و اکسیدانها در بدن مبارزه کرده و از آسیب سلولها در مرور زمان جلوگیری کنند. مواد شیمیایی مانند ویتامینهای C,E,A، لوتئین، زاگزانتین، بتا کاروتن و اسیدهای چرب امگا-3 میتوانند به طور اختصاصی از سلامت چشم محافظت کنند که در انواع مختلف منابع گفته شده در بالا به میزان خوبی یافت میشوند.
- محافظت از چشمها در برابر اشعههای UV :
اشعههای فرابنفش موجود در نور خورشید میتواند برای بافتهای در تماس با آن مانند پوست بدن یا چشمها مخرب باشد. با استفاده از راهکارهایی مانند کلاههای لبه دار، عینکهای آفتابی پلاریزه، لنزهای فتوکروماتیک و یا لنزهای طبی دارای خاصیت مسدود کنندگی اشعه UV میتوان از آسیب چشم به وسیله این اشعه مراقبت کرد.
بیشتر بدانید: درمان سنگ صفرا چیست؟
- ترک کردن سیگار :
سیگار هم مانند اشعه UV میتواند باعث بروز التهاب و آسیب در عدسی چشم شود. نشان داده شده که سیگار میتواند ریسک ابتلا به آب مروارید را تا حدود 3 برابر افزایش دهد.
- قند خون خود را کنترل کنید :
رنج سنی افرادی که با سابقه دیابت به آب مروارید مبتلا میشوند پایین تر از افراد معمولی است یعنی این بیماران زود تر از افراد دیگر به این عارضه دچار میشوند. افزایش قند خون میتواند به عروق خونی و به طور کلی بافت چشم آسیب بزند. علاوه بر آب مروارید چشم افراد دیابتی در صورت نداشتن کنترل بر روی قند خون ممکن است دچار بیماری دیگری به نام رتینوپاتی دیابتیهم بشوند. در این بیماری عروق خونی جدیدی در چشم شکل میگیرد که با افزایش فشار چشم باعث ایجاد تورم و حتی خونریزی در چشم میشوند.
نحوه تشخیص آب مروارید چشم
در ابتدا اپتومتریست دید شما را در فاصلههای متفاوت بررسی میکند. بعد از تشخیص وجود مشکل در بینایی برای انجام معاینات و تستهای بیشتر به پزشک متخصص ارجاع داده میشوید. متخصصین اصولا با استفاده از دستگاههای مخصوص بافت عدسی و چشم را به صورت دقیق معاینه میکنند تا به صورت نهایی آب مروارید را تشخیص داده و شدت پیشرفت آن را تعیین کند.
بیشتر بدانید: راه های درمان سرطان روده چیست؟
درمان آب مروارید از طریق طب سنتی
درمان آب مروارید در خانه و به وسیله طب سنتی زمانی میتواند مفید باشد که بیماری در مراحل اولیه باشد. زمانی که بیماری پیشرفت کند تنها راه درمان همان جراحی عدسی چشم است. در واقع راهکارهای ارائه شده در این بخش بیشتر میتوانند به پیشگیری از ابتلا یا پیشرفت بیشتر بیماری کمک کنند نه درمان صد در صد آن.
- نوشیدن آب هویج یا مصرف خود هویج به صورت روزانه به دلیل داشتن مقدار خوبی از بتاکاروتن
- مصرف 3-2 هلیله سیاه همراه با غذا یا استفاده از پودر آن به میزان یک قاشق چایخوری
- استفاده از سیر یا پیاز همراه با غذا برای بهره بردن از خواص آنتی اکسیدانی این سبزیجات
- مصرف پودر زعفران همراه با آب جوش هم میتواند به درمان و پیشگیری از آب مروارید کمک میکند.
- دمنوشهایی مانند اسطوخدوس و یا گل نسترن هم برای کاهش التهاب چشم و آرامش بخشی مفید است
- پرهیز از مصرف آرد سفید، شکر، قند ساده، روغنهای حاوی چربی اشباع و غذاهای فرآوری شده
- انجام حجامت در زمانهای مناسب (در طب سنتی عنوان شده که حجامت در ناحیه پشت گوش و همینطور گیجگاه میتواند به درمان آب مروارید کمک کند)
پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: راه های درمان سکته مغزی چیست؟