درمان کم کاری تیروئید چیست؟ برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟

کم کاری تیروئید مشکلی است که این روزها در بسیاری از افراد دیده می شود و تقریبا تبدیل به یک بیماری فراگیر شده است. اما آیا واقعا این آمار بالای مبتلایان به تیروئید کم کار تصادفی است و یا دلیل خاصی وجود دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم یکی از عوامل شناخته شده برای افزایش آمار ابتلا به کم کاری تیروئید تغذیه و سبک زندگی نادرست است که در ادامه بیشتر با این عامل آشنا خواهید شد. ما در این مقاله سعی داریم از خطرات تیروئید کم کار صحبت کنیم و در آخر هم راه های درمان کم کاری تیروئید را بررسی خواهیم کرد. بنابراین اگر علاقه مند به این موضوع هستید و یا در حال حاضر تیروئیدتان کم کار شده تا پایان با ما همراه باشید.

تیروئید چیست؟

تیروئید در واقع غده‌ای است که در قسمت جلویی گلو و زیر حنجره قرار گرفته و در حالت طبیعی بیرون زدگی آشکاری ندارد. این غده مسئول تولید برخی از هورمون‌های مهم است که سوخت و ساز بدن را به عهده دارند و اختلال در عملکرد این غده می‌تواند در متابولیسم انسان تاثیر زیادی بگذارد و باعث ایجاد اختلال در عملکر اندام‌های زیادی در بدن شود.

فعالیت تیروئید تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد و مدام توسط آن‌ها کنترل و تنظیم می‌شود. در واقع ترشح هورمون‌ها از غده تیروئید تحت فرمان غده دیگری در مغز به نام هیپوفیز است. هیپوفیز هورمونی به نام TSH ترشح می‌کند که تحریک کننده تیروئید است و فعالیت آن را افزایش می‌دهد. خود تیروئید هورمون‌های مختلفی تولید می‌کند. هورمون T3 که همان فرم فعال هورمون تیروئیدی است و فقط 20 درصد از کل هورمون‌های تیروئیدی را به خودش اختصاص می‌دهد. هورمون بعدی T4 است که غیرفعال است و در اندام‌هایی مانند کبد یا کلیه در صورت نیاز فعال خواهد شد این هورمون سهم بیشتری دارد و 80 درصد ترشحات تیروئید را تشکیل می دهد.

 تغییر در مقدار ترشح شده هر یک از این هورمون‌ها می‌تواند نشان دهنده یک اختلال در تیروئید باشد که ما این اختلالات را به دو دسته تقسیم می‌کنیم: کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید. در ادامه قصد داریم شما را بیشتر با نوع اول یا همان کم کاری تیروئید آشنا کنیم.

مطالعه بیشتر: علائم سرطان روده چیست؟

علائم کم کاری تیروئید

زمانی که تیروئید شروع به کم کار شدن می‌کند از ابتدا به شما اخطار خاصی نمی‌دهد بلکه علائم این بیماری به صورت آهسته و بعد از گذشت زمان خودشان را نشان می‌دهند. از طرفی ممکن است علائمی مانند خستگی را به کمبود آهن نسبت بدهید و یا به طور کلی آن را نادیده بگیرید به همین دلایل تشخیص کم کاری تیروئید تا زمانی که بیماری پیشرفت قابل توجهی نکرده باشد از روی علائم سخت است. علائم زیر معمولا در اکثر افراد دارای تیروئید کم کار دیده می‌شود :

• خستگی مزمن
• یبوست
• پوست خشک
• موهای نازک
• افزایش وزن بدون دلیل مشخصی
• داشتن دوران قاعدگی نامنظم با خون ریزی‌های شدیدتر
• ضعف عضلانی
• صورت پف کرده
• ضربان قلب پایین
• ضعیف شدن حافظه
• بالا رفتن سطح کلسترول 
• احساس سرمای زیاد 
• غده تیروئید بزرگ شده (گواتر)

راه های درمان کم کاری تیروئید

معمول ترین راه درمان کم کاری تیروئید استفاده از قرصی به نام لووتیروکسین است. این قرص در واقع کار هورمون‌های تیروئیدی را انجام می‌دهد و کمبود آن‌ها را جبران می‌کند. برای همین بعد از شروع استفاده از این دارو علائم شما بر طرف می‌شود و می‌توانید مانند افراد معمول زندگی کنید. در بسیاری از مواقع مصرف داروی لووتیروکسین باید تا آخر عمر ادامه یابد. البته ممکن است به مرور زمان نیاز شما به این قرص کم یا زیاد شود که در این صورت باید مرتب به پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز دوز مصرفی داروی شما را تغییر دهد. البته در کنار دارو درمانی راه‌های درمانی دیگری هم وجود دارد که در بخش بعدی آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

همانطور که توضیح دادیم دارو برای درمان تیروئید کم کار ضروری و غیر قابل اجتناب است. اما در کنار دارو با داشتن یک رژیم غذایی مناسب و با چند راهکار ساده در خانه می‌توان به پروسه درمان این بیماری کمک کرد. چون نداشتن تغذیه و فعالیت بدنی مناسب می‌تواند به کم کاری تیروئید منجر شود در این بخش انواعی از راه‌های درمانی مکمل در کنار دارو را به شما عزیزان معرفی کنیم تا بتوانید با وجود کم کاری تیروئید زندگی با کیفیتی را تجربه کنید.

توصیه می شود با علائم آب مروارید و بهترین راه های درمانی آن آشنا شوید.

درمان خانگی تیروئید کم کار

درمان‌خانگی در واقع نمی‌تواند برای درمان کامل کم کاری تیروئید استفاده شوند و این راه‌های درمان در کنار دارو می‌توانند به کنترل عوارض ناشی از تیروئید کم کار کمک کنند. در ادامه تعدادی راهکار ارائه خواهیم داد که به وسیله آن‌ها بتوانید عوارض کم کاری تیروئید را به حداقل ممکن برسانید. اصلی ترین راه درمان خانگی برای تیروئید کم کار رعایت رژیم غذایی و محدود کردن مصرف برخی از مواد غذایی مضر برای تیروئید است :

رژیم غذایی کم کاری تیروئید

رژیم غذایی می‌تواند بازدهی داروی مصرفی را افزایش دهد و از پیشرفت بیشتر بیماری جلوگیری کند. برای داشتن یک رژیم مناسب باید ابتدا با مواد مغذی مفید برای بهبود عملکر تیروئید آشنا شوید و سپس در مورد غذاهای نامناسب که بهتر است آن‌ها را مصرف نکنید صحبت خواهیم کرد.

برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟ غذاهای مفید برای تیروئید کم کار

برای شناختن غذاهای مفید بهتر است ابتدا در مورد انواعی از مواد معدنی صحبت کنیم که برای سلامت غذه تیروئید مهم و حیاتی هستند. این مواد معدنی شامل ید، سلنیوم و روی هستند. وجود کمبود در هر کدام از این مواد معدنی می‌تواند به کم کاری تیروئید منجر شود و برای پیشگیری و حتی کنترل و درمان تیروئید کم کار باید به اندازه کافی از این مواد مغذی استفاده کرد. مواد غذایی زیر منبع خوبی از این مواد معدنی هستند:

1. نمک ید دار

میزان ید موجود در مواد غذایی به منطقه جغرافیایی و خاکی که آن محصول در آن پرورش یافته دارد و همچنین در غذاهای دریایی بیشتر دیده می شود. با توجه به کمبود ید در مواد غذایی در اختیار ما و عدم دریافت کافی غذاهای دریایی در کشور، نیاز است که خودمان مواد غذایی در اختیارمان را غنی سازی کنیم. یکی از در دسترس ترین منابع ید در حال حاضر نمک ید دار است که توصیه می شود در مراحل آخر پخت و پز به غذاها اضافه شود.

2. تخم مرغ کامل 

زرده تخم مرغ منبع خوبی از سلنیوم، ید و روی است و یک گزینه بسیار مناسب برای افرادی است که به دنبال مصرف بیشتر این مواد مغذی هستند. سعی کنید در هنگام مصرف تخم مرغ آن را به صورت آب پز شده مصرف کنید. البته باز هم مراقب زیاده روی در مصرف تخم مرغ باشید چون می تواند باعث افزایش چربی مضر خون شود.

پیشنهاد برای مطالعه‌ی بیشتر: درمان پوکی استخوان چیست؟

3.ماهی و غذاهای دریایی

غذاهای دریایی و انواع ماهی‌ها خصوصا ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین خواص بسیار زیادی دارند. این غذاها علاوه بر داشتن مقدار مناسبی از ید، روی، چربی مفیدی به نام امگا-3 دارند که می‌تواند فواید زیادی برای سلامتی قلب و عروق هم به دنبال داشته باشد.

4. لبنیات 

لبنیات یکی از منابع خوب ید به شمار می‌رود که پروتئین مناسبی هم دارد. البته بهتر است از نوع پاستوریزه و کم چرب لبنیات در رژیم خود استفاده کنید چون انواع پرچرب می‌توانند ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را بالا ببرد و همچنین بر میزان چربی خون هم اثر بگذارد. توصیه می شود با درمان قطعی چربی خون آشنا شوید.

5. سبزیجات

همه انواع سبزیجات خصوصا سبزی‌های برگ دار و تیره می‌توانند برای کم کاری تیروئید مفید باشند. البته تعدادی از سبزیجات هم هستند که مصرف آن‌ها در این بیماران توصیه نمی‌شود که به آن ها اشاره خواهیم کرد.

6. گوشت‌های بدون چربی

انواعی از گوشت‌ها اگر بدون چربی باشند منبع مناسبی از روی، آهن و دیگر مواد معدنی مفید برای بدن هستند. بهتر است از انواع گوشت‌های قرمز و سفید به صورت متنوع در رژیم غذایی خود استفاده کنید تا علاوه بر دریافت پروتئین با کیفیت بالا به اندازه کافی ویتامین‌ها و املاح مورد نیاز بدن خود را هم تامین کنید. سعی کنید چربی گوشت‌ و یا پوست مرغ و دیگر پرندگان را جدا کرده و آن‌ها را به صورت آب پز یا بخار پز و یا کبابی مصرف کنید.

توصیه می شود با علائم سیاتیک آشنا شوید.

میوه های مفید برای کم کاری تیروئید

بیمارانی که تیروئید کم کار دارند به دلیل مشکل اضافه وزنی که ممکن است با آن درگیر باشند از خوردن میوه‌ها اجتناب می‌کنند چون فکر می‌کنند میوه‌ها به دلیل داشتن قند می‌توانند باعث افزایش وزن شوند. اما این تصور اشتباه است. هر کدام از میوه‌ها حاوی ویتامین‌ها و املاح مخصوص به خود هستند و فواید زیاد و متفاوتی را به بدن می‌رسانند. کاری که شما باید برای کاهش وزن خود انجام بدهید کنترل مقدار میوه مصرفی است نه حذف کردن آن. بنابراین سعی کنید در اندازه متوسط حداقل 3-2 واحد از انواع میوه‌ها خصوصا میوه‌های رنگی بیشتر استفاده کنید. لیست میوه‌های زیر می‌توانند به نسبت دیگر میوه‌ها برای کم کاری تیروئید مفیدتر باشند.

انواع توت‌ها

بدن ما هر روز در معرض رادیکال‌های آزاد قرار دارد. این رادیکال‌های آزاد قابلیت آسیب به تمامی سلول‌ها و اندام‌های بدن را دارند که یکی از این اندام‌ها تیروئید است. برای حفظ سلامت هر چه بهتر تیروئید در مقابل این رادیکال های آزاد بهتر است به صورت مرتب از مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان استفاده کنید، چون آنتی اکسیدان‌ها به عنوان سد دفاعی عمل می‌کنند. توت‌ها یکی از این منابع آنتی اکسیدانی به شمار می‌روند که شامل توت فرنگی، شاه توت، بلوبری و کرن بری هستند.

سیب 

یک سیب کامل همراه با پوست و دانه‌ها منبع خوبی از فیبر، انواع ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان به شمار می‌رود. به دلیل داشتن آنتی اکسیدان از سلامت تیروئید در برابر التهابات موجود در بدن محافظت می‌کند و به واسطه داشتن محتوای خوبی از فیبر محلول و نامحلول می‌تواند باعث کاهش کلسترول هم در افراد دارای کم کاری تیروئید شود.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: راه های درمان آرتروز

غذاهای نامناسب برای تیروئید کم کار

خوشبختانه باید به شما این نوید را بدهیم که رژیم مناسب برای کم کاری تیروئید محدودیت‌های زیادی ندارد و شما می‌توانید با خیال راحت غذاهای متنوعی در رژیم غذایی خود داشته باشید. اما در این بین تعدادی از غذاها هم هستند که می‌توانند تاثیرات منفی بر غده تیروئید بگذارند و باعث کم کار تر شدن آن بشوند که به آن ها گواتروژن می گویند و در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.

سویا 

سویا یک دانه روغنی حاوی پروتئین است که می‌تواند به عنوان جایگزینی برای گوشت به حساب بیاید. اما این دانه حاوی ترکیباتی به نام فیتواستروژن هم هست. فیتواستروژن در بدن باعث تحریک تولید هورمونی به نام استروژن میشود که ترشح زیاد این هورمون می‌تواند باعث ایجاد اختلال در غده تیروئید گردد، به همین دلیل توصیه می‌شود که افراد دارای تیروئید کم کار بهتر است در مصرف مواد غذایی حاوی فیتواستروژن احتیاط کرده و در مصرف آن زیاده روی نکنند.

خانواده کلم 

این نوع از سبزیجات که اصطلاحا به آن‌ها سبزیجات چلیپایی هم گفته می‌شود شامل کلم بروکلی، بروکسل، گل کلم، کلم قرمز و سفید هستند. نشان داده شده که کلم‌ها به دلیل ایجاد تداخل در جذب ید می‌توانند باعث کم کاری تیروئید شوند و به همین دلیل جزئی از مواد گواتروژن به حساب می‌آیند.

بیشتر بدانید: درمان سنگ صفرا چیست؟

غذاهای فرآوری شده و آماده

اصولا برای تهیه غذاهایی که به صورت آماده و بسته بندی شده هستند از سدیم زیادی استفاده می‌شود. سدیم عاملی است که می‌تواند فشار خون و ریسک سکته را افزایش دهد. در بیماران دارای تیروئید کم کار فشار خون بالا دیده می‌شود بنابراین مصرف مواد غذایی حاوی سدیم بالا می‌تواند این عارضه را در این بیماران افزایش دهد.

همچنین این غذاها محتوای چربی و کالری بالایی دارند و باعث تشدید اضافه وزن در این افراد خواهند شد. بنابراین سعی کنید مصرف این دست از مواد غذایی را محدود و یا به طور کامل متوقف نمایید.

قندهای تصفیه شده و ساده

قندهای تصفیه شده در واقع همان قند و شکر سفید است که از آن‌ها در تهیه بسیاری از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها و نوشابه‌ها استفاده می‌شود. افرادی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستند به نسبت دیگران سوخت و ساز پایین تری دارند و همین عامل باعث می‌شود که در ریسک بیشتری برای اضافه وزن و چاقی باشند.

مصرف مواد غذایی حاوی قندهای ساده می‌تواند به سرعت باعث افت بیشتر سوخت و ساز بدن و اضافه وزن شود. بنابراین سعی کنید تا حد امکان از این مواد غذایی و نوشیدنی‌ها مصرف نکنید.

الکل

از آنجایی که الکل هم مانند دیگر مواد غذایی کالری به بدن شما می‌رساند می‌تواند یک گزینه نامناسب برای افراد دارای کم کاری تیروئید به حساب بیاید. انرژی که از هر یک گرم الکل به بدن می‌رسد کمی از چربی کمتر و از کربوهیدرات و پروتئین بیشتر است. برای همین یک نوشیدنی پرکالری به حساب می‌آید. از طرفی مصرف زیاد این نوشیدنی باعث افزایش چربی احشایی و چاقی شکمی می‌شود و بر فاکتورهای چربی خون هم اثر منفی خواهد گذاشت.

در کنار همه این موراد گفته شده الکل می‌تواند با فعالیت غده تیروئید تداخل داشته باشد و عملکرد آن را مختل کند. در نتیجه مصرف الکل از جهات مختلفی برای تیروئید کم کار مضر است و توصیه می‌شود مصرف آن را کامل قطع کرده و یا به حداقل برسانید.

 به تیروئید برآمده اصطلاحا گواتر گفته می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ید کافی به تیروئید نمی‌رسد و این غده برای به دست آوردن ید مورد نیاز خود پرکار تر شده تا بتواند ید بیشتری جذب کند.

همین اتفاق باعث افزایش اندازه تیروئید یا گواتر خواهد شد. ترکیبات گواتروژن در واقع با کاهش ید در دسترس باعث برآمدگی غده تیروئید می‌شوند و دلیل نام گذاری آن‌ها هم همین است.

البته این سبزیجات خواص زیادی دارند و بهتر است مصرفشان را به صورت کامل حذف نکنید و فقط در اندازه مناسب و متوسط از آن‌ها داخل رژیم غذایی خود استفاده کنید. همچنین به این نکته توجه داشته باشید که پخته شدن این سبزیجات می‌تواند تا حدودی خواص گواتروژنی آن‌ها را کاهش دهد. بنابراین سعی کنید این سبزیجات را به صورت آب پز یا بخار پز شده مصرف کنید.

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: علائم سرطان معده چیست؟

تداخل دارو لووتیروکسین و غذاها

جذب شدن داروی لووتیروکسین به صورت کامل برای افرادی که درگیر تیروئید کم کار هستند بسیار مهم است. اگر مصرف ماده‌ای باعث ایجاد اختلال در جذب دارو شود اثر بخشی آن را کاهش می‌دهد و می‌تواند عوارض بیماری را بدتر کند. در بخش زیر تعدادی از غذاهایی را که نباید همراه با دارو مصرف کنید نام برده‌ایم. فقط به این نکته توجه کنید که به طور کلی ممنوعیتی برای خوردن این مواد غذایی برای افراد با کم کاری تیروئید وجود ندارد و شما می‌توانید آن‌ها را با فاصله چند ساعته تا زمان خوردن دارو و به اندازه مناسب و نه زیاد مصرف کنید. اگر این نکات را رعایت کنید مشکلی برای جذب دارو به وجود نخواهد آمد. 

• گردو
• سویا و یا آرد سویا
• قهوه 
• گریپ فروت
• مکمل‌های حاوی فیبر 
• مواد غذایی با فیبر بالا مانند پودر سبوس

درمان کم کاری تیروئید در طب سنتی

در طب سنتی هم توصیه‌هایی برای درمان قطعی کم کاری تیروئید وجود دارد. این توصیه‌ها بیشتر بر این مبنا هستند که سوخت و ساز بدن را افزایش دهند. یکی از موارد مهمی که بر سوخت و ساز بدن تاثیر دارد مواد غذایی دریافتی است. به توصیه طب سنتی و البته طب نوین تعدادی غذا و دمنوش برای کم کاری تیروئید و افزایش انرژی معرفی شده است که در زیر آن‌ها نام برده‌ایم، البته نیازی به مصرف روزانه این مواد غذایی نیست صرفا سعی کنید در هفته به طور مناسب و متوسط از آن‌ها استفاده کنید.

• دمنوش آویشن 
• استفاده از زیره سبز به صورت دمنوش یا آسیاب شده 
• مصرف سبزی‌هایی مانند شوید همراه با غذا  
• اضافه کردن ادویه‌هایی مانند دارچین، زنجبیل، هل و میخک به غذای مصرفی 
• استفاده از دم کرده زعفران همراه با غذا

پیشنهاد برای مطالعه بیشتر: علائم و درمان سکته مغزی چیست؟